یادداشت؛
سوریه در دو راهی جاده توسعه و خط صلح/ مردم سوریه؛ تماشاگران هزینه‌پرداز بازی قدرت‌ها
آینده سوریه بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، سویدا شاید تنها یکی از حلقه‌های این زنجیره پیچیده باشد، اگر مسیر تجزیه آغاز شود، هیچ تضمینی برای توقف آن وجود ندارد.
به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، تحولات اخیر سوریه نشان می‌دهد که این کشور دیگر تنها یک میدان داخلی درگیر بحران نیست، بلکه به صحنه رقابت ژئوپلیتیکی بازیگران منطقه‌ای تبدیل شده است. در این میان، مردم سوریه نه تنها نقش تعیین‌کننده‌ای ندارند، بلکه تنها بهای این منازعات را با جان و زندگی خود می‌پردازند.
جنگ نیابتی؛ رقابت ترکیه و رژیم صهیونیستی بر سر نفوذ
امروز، رویارویی اصلی در سوریه بین دو قدرت منطقه‌ای یعنی ترکیه و رژیم صهیونیستی در جریان است. حملات هوایی مکرر رژیم صهیونیستی به مواضع تحت کنترل نیروهای جولانی – که بازوی نیابتی آنکارا در سوریه محسوب می‌شوند – بیش از هر چیز پیامی به رجب طیب اردوغان است: «در بازی نظم جدید منطقه، پای خود را از گلیم‌ات فراتر نگذار!».
این درگیری‌ها دیگر نه ماهیتی قومی یا مذهبی دارند، نه برخاسته از شکاف‌های سنتی درون سوریه‌اند؛ بلکه ریشه در تلاش برای شکل‌دهی به آینده ژئوپلیتیکی غرب آسیا دارند. در این چارچوب، شهر سویدا به‌عنوان نقطه‌ای کلیدی و استراتژیک وارد کانون نزاع شده است.
سویدا؛ مهره حساس در صفحه شطرنج منطقه
ترکیه به‌خوبی می‌داند که تجزیه سوریه، تهدیدی مستقیم برای تمامیت ارضی خود خواهد بود. اعلام خودمختاری در سویدا می‌تواند آغازگر دومینو تجزیه سوریه باشد و راه را برای خودمختاری کردها و علوی‌ها هموار کند. موضوعی که عملاً امنیت ملی ترکیه را تهدید کرده و نقشه‌های نفوذ آن در شمال سوریه را بر باد می‌دهد.
در سوی دیگر، رژیم صهیونیستی نیز نگاه خاصی به سویدا دارد. نزدیکی قومی دروزی‌های این منطقه با عرب‌های فلسطینی و هم‌ریشگی با گروه‌هایی در سرزمین‌های اشغالی، کارت نفوذ مهمی در اختیار اسرائیل قرار داده است. رها کردن سویدا برای رژیم، به‌معنای از دست رفتن یک اهرم استراتژیک برای کنترل آینده دمشق خواهد بود.
دو پروژه، دو مسیر، یک هدف: تسلط بر آینده منطقه
اکنون سوریه میان دو طرح کلان قرار گرفته است؛ هر کدام با اهدافی فراتر از مرزهای ملی.
۱. جاده توسعه: رؤیای بازگشت به امپراتوری عثمانی
پروژه‌ای که از بندر فاو در خلیج فارس آغاز شده، از گذرگاه مرزی اوواکوی وارد ترکیه می‌شود و در نهایت به اروپا متصل می‌گردد. این مسیر، بخشی از استراتژی کلان ترکیه برای تثبیت موقعیت ژئواستراتژیک خود در منطقه است. اردوغان بارها تأکید کرده:
«ترکیه نه‌تنها یک کشور ژئوپلیتیکی، بلکه یک جزیره اعتماد ژئواستراتژیک است.»
۲. خط صلح یا کریدور داوود: رؤیای «از نیل تا فرات»
طرح دیگر که با محوریت رژیم صهیونیستی پیگیری می‌شود، از تل‌آویو تا حسکه امتداد یافته و از مسیر جولان، سویدا، تنف و مناطق شرقی سوریه می‌گذرد. هدف نهایی این پروژه، تحقق رؤیای دیرینه صهیونیسم برای ایجاد نفوذ ژئوپلیتیکی از نیل تا فرات است؛ رؤیایی که اکنون در حال واقعیت یافتن گام‌به‌گام است.
عقب‌نشینی تاکتیکی یا شکست استراتژیک؟
اعلام آتش‌بس و انکار دخالت «جولانی» در ماجرای سویدا، نشانه‌ای روشن از ترس آنکارا از آغاز فرآیند تجزیه سوریه است. این موضع‌گیری بیش از آنکه از موضع قدرت باشد، حاکی از تلاش برای مدیریت خشم رژیم صهیونیستی و حفظ ثبات موقتی در منطقه‌ای به‌شدت متزلزل است.
اما واقعیت آن است که آینده سوریه بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. سویدا، شاید تنها یکی از حلقه‌های این زنجیره پیچیده باشد. اگر مسیر تجزیه آغاز شود، هیچ تضمینی برای توقف آن وجود ندارد و نتیجه چیزی جز تشدید فقر، آوارگی و ناامنی برای مردم سوریه نخواهد بود.
محمد کاظم کاظمی تحلیلگر مسائل بین الملل
ارسال نظرات