مدار اساسی زندگی فردی و اجتماعی بشر بر محور شریعت است/ خطر انزوای عرفان در حوزه فردی

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در همایش ملی تکریم علامه حسنزاده آملی که صبح امروز در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد، در سخنانی به تبیین مراتب علم الهی و نسبت آن با زندگی اجتماعی پرداخت و بر خطر انزوا و محدود شدن عرفان به حوزه فردی تأکید کرد.
سخنان وی بر سه مرتبه از علم الهی استوار بود که نشاندهنده تقسیمبندی عمیقی در معارف است:
۱. علم قلمرو رسالت و نبوت تشریعی که مختص به نبی اکرم(ص) است و وظیفه بیان و تبیین شریعت را بر عهده دارد.
۲. معرفت نبوت انبائی که خبر از حقایق عالم و غیبیات میدهد.
۳. علم ولایی و الهی که اوج معرفت، علم به اسماء و صفات الهی است و در نهایت به «معرفت نفس» ختم میشود.
شریعت، مدار زندگی اجتماعی است
حجتالاسلام والمسلمین پارسانیا تأکید کرد: اگرچه عالیترین مراتب علم (علم ولایی) در دسترس همگان نیست و اغلب در چارچوب عصمت معصومین(ع) باقی میماند، اما مدار اساسی زندگی فردی و اجتماعی بشر بر محور شریعت است که توسط پیامبر خاتم(ص) ابلاغ شده است.
وی با اشاره به سیره عملی پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: آنچه در جامعه و در تعامل با مردم – حتی با منافقین – جاری است بر مدار شریعت است. حتی اگر معصوم از باطن افراد آگاه باشد، در عمل اجتماعی، خود را در چارچوب شریعت ملزم میداند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: علم ولایی و شهودی، مدار زندگی روزمره نیست؛ زیرا اگر چنین بود، پیامبر اکرم(ص) در مواضع اجتماعی خود (مانند قضاوتها یا تعاملات روزمره) فراتر از ضوابط تشریعی عمل میکرد؛ در حالی که میدانیم حتی در مورد حضرت خضر و موسی(ع)، رعایت تبعیت از شریعت حتی بر عهده صاحب علم الهی سنگین است.
خطر انزواء و غصب خلافت
وی با اشاره به دیدگاههای مرحوم علامه حسن زاده آملی، ریشه انزوای عرفان و سکولاریزاسیون در جهان اسلام را در «غصب خلافت» دانست.
حجتالاسلام والمسلمین پارسانیا توضیح داد: غصب خلافت، سلوک عرفانی را از عرصه زیست اجتماعی منحرف کرد و آن را به سوی زندگی خصوصی برد. جامعهای که فقط به ظاهر شریعت عمل کند اما به روح شریعت، سلوک و تزکیه نپردازد، انسجام واقعی شکل نمیگیرد و در معرض «مدینه ضاله» قرار می گیرد.
وی افزود: جامعهای که معرفت فقهی دارد اما سلوک اخلاقی و عرفانی ندارد، صرفاً یک پوسته ظاهری است و رفتهرفته مرجعیت فقه و شریعت نیز از عرصه زندگی جمعی رخت بربسته و به حوزه خصوصی محدود میشود، همانگونه که در تاریخ پس از رحلت پیامبر(ص) اتفاق افتاد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان با نقل کلامی از حضرت آیتالله حسنزاده آملی، سیر و سلوک حقیقی را در نحوه رفتار فرد با خانواده و جامعه دانست و بر لزوم پیوند علم عالی با عمل اجتماعی تأکید کرد.