از سوی پژوهشگر حوزوی:
دولت اسلامی و مؤلفه‌های انتظار بررسی شد
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علم پژوهشکده مهدویت، موضوع گسترش فرهنگ انتظار و نقش آن در بالا بردن سطح کیفی زندگی مردم را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، انتظار و گسترش فرهنگ آن در جامعه می‌تواند در اصلاح دولت اسلامی و شاخصه های زندگی مردم از جمله شاخصه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی موثر باشد. برای تبیین این شاخصه‌ها و نقش انتظار در بالا بردن سطح کیفی زندگی مردم گفتگویی را با حجت الاسلام ملکی راد عضو هیأت علم پژوهشکده مهدویت انجام داده‌ایم که از منظر فرهیختگان محترم می‌گذرد.
چه زمانی انتظار می‌تواند در اصلاح جامعه اسلامی موثر باشد؟
زمانی می‌توان از نقش انتظار در اصلاح دولت اسلامی بحث کرد و از آن در قبال شاخصه های انتظار توقع مسئولیت داشت که برای ایده انتظار نقش محوری قائل شویم و بپذیریم که دولت اسلامی براساس انتظار شکل گرفته است و در واقع انتظار را خاستگاه دولت اسلامی و مشروعیت آن را در عصر غیبت بدانیم. در این صورت بحث از وظیفه دولت اسلامی در قبال شاخصه هان انتظار در اصلاح دولت اسلامی معقول خواهد بود زیرا با این تلقی شاخصه های انتظار در بقا دولت اسلامی و پویایی و بالندگی آن تأثیرگذار خواهد بود.
رویکردهای دولت در قبال انتظار چگونه می‌تواند باشد؟
در نقد و بررسی عملکرد دولت اسلامی در قبال ایده انتظار دو حالت ممکن است وجود داشته باشد:
1-دولت اسلامی با الگو قرار دادن همه شاخصه ای انتظار در حوزه های مختلف سعی کرده همه برنامه‌ریزی‌ها و قوانین را بر طبق آن‌ها جلو ببرد و از آن‌ها عقب نماند در این صورت عملکرد او مطلوب ارزیابی شده و نمره خوبی دریافت می‌کند و در حقیقت رمز استقرار و بقا خود را یافته است.
در این صورت اگر از نقش انتظار در اصلاح دولت اسلامی بحثی به میان آید صرفاً تاکید بر اهمیت نقش انتظار در دولت اسلامی است.
2-دولت اسلامی ممکن است در برنامه‌ها و راهبردهای خود به هیچ یک از شاخصه های انتظار توجه نکرده و به آن‌ها عمل نکند که در این صورت لازم است تغییرات اساسی در دولت به وجود آید و اصلاحات بنیادین در آن محقق شود تا بتواند خود را با معیارهای انتظار هماهنگ سازد و یا ممکن است به برخی از معیارها عمل کند و برخی دیگر مورد غفلت واقع شوند. در این صورت نیز لازم و ضروری است تا دولت اسلامی به آن معیارها توجه کند و در برنامه های خود از آن رهنمود گیرد و از این طریق اصلاحاتی را در خود به وجود آورد و نقایص موجود را برطرف نماید.
معیار سنجش کارآمدی دولت اسلامی باید بر چه اساسی باشد؟
در سنجش کارآمدی دولت اسلامی اصل با تحقق آرمان‌های معنوی است و در عین حال باید به ملاک‌های مادی نیز توجه شود. و ارتقاء سطح مادی زندگی مردم مدنظر دولت اسلامی باشد تا جامعه از قافله علم و تمدن و دست‌آوردهای علمی عقب نماند و همواره همراه با زمان حرکت کند. در عین حال اصل با ارزش‌های معنوی است . در نتیجه درتعارض بین ارزش‌های مادی و معنوی، ارزش‌های معنوی مقدم خواهند بود. بنابراین اگر در برنامه‌ها و سیاست گذاری‌های دولت اسلامی طرح‌ها و لوایح و قوانین به گونه ای ساماندهی شوند که فقط توسعه زندگی مادی مردم را به‌دنبال داشته باشد و از ارزش‌های معنوی غافل شود، دولت اسلامی باید در برنامه های خود تغییراتی به وجود آورد و اصلاحاتی انجام دهد تا سمت و سوی حرکت خویش را برای تحقق ارزش‌های معنوی جهت دهد.
مؤلفه‌های اعتقادی انتظار در دولت اسلامی چیست؟
در دولت اسلامی خدامحوری باید اصل و اساس همه برنامه‌ها، قوانین و جهت‌گیری‌ها باشد. دولت اسلامی باید زمینه‌ها، شرایط و راهکارهای لازم را به منظور حاکمیت توحید و عبودیت و بندگی خداوند فراهم کند و در این زمینه برنامه‌هایی را تدوین و اجرا نماید تا همه مردم خدا محور باشند و عبودیت و بندگی در سطوح و لایه های مختلف جامعه نفوذ کند. توقع بر آن است که در یک جامعه منتظر مظاهر مختلف توحید و یکتاپرستی مشاهده شود و زمینه های نشو و نمای توحیدی برای همه اقشار جامعه فراهم آید. بنابراین دولت اسلامی باید به گونه ای برنامه ریزی کند و با نظارت دقیق بر عملکرد نهادهای مسئول در این زمینه، نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، اداره اوقاف و امور خیریه، سازمان حج و زیارت و ... از آنان مسئولیت اجرای این رسالت را بخواهد. علاوه بر خدامحوری و ولایت الهی، ولایت نبوی، علوی و فقیه نیز باید مد نظر دولت اسلامی باشد و در برنامه ریزی‌ها و راهبردهایش جزو استراتژی و برنامه دائمی محسوب شود. زیرا تحقق ولایت و خلافت الهی در زمین و مترتب شدن بسیاری از آثار و نتایج ولایت الهی مبتنی بر ولایت و رهبری افرادی با شرایط و ویژگی‌های خاص است که در رویکرد شیعی با ولایت نبوی و علوی و در عصر غیبت و انتظار با ولایت فقیه قابل تحقق و دسترسی است.
مؤلفه های سیاسی اجتماعی انتظار در دولت اسلامی کدام است؟
از دیگر رسالت‌های دولت اسلامی این است که زمینه های تحقق همه اصول و مؤلفه های سیاسی و اجتماعی را که از اسلام و اندیشه انتظار به دست می‌آید، فراهم آورد و سعی و تلاشش بر این باشد تا از این اصول و شاخصه‌ها پاسداری نماید و از آن‌ها تخطی نکند. شرح تفصیلی وظیفه دولت اسلامی در قبال تک تک اصول و مؤلفه های سیاسی و اجتماعی بحث مفصلی است فقط به ذکر این نکته اکتفا می‌شود که به منظور حفظ عزت واستقلال دولت اسلامی و عزت امت اسلامی، آمادگی نظامی و دفاعی و پیشرفت‌های لازم در این زمینه از رسالت‌های مهم دولت اسلامی است و ایده انتظار بر آن تاکید زیادی دارد.
وقتی چنین آمادگی در امت اسلامی به وجود آید به تعبیر قرآن کریم، دشمنان خدا و مؤمنین از آن وحشت خواهند کرد: « وَأَعِدُّوالَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِعَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ ...» انفال/60 . و در نتیجه جرأت حمله و تجاوز به دولت اسلامی را نخواهند داشت و کوچک‌ترین اهمال دولت اسلامی در این زمینه غیر قابل جبران و گذشت خواهد بود.
جایگاه بعد فرهنگی در انتظار چگونه است؟
یکی دیگر از رسالت‌های مهم دولت اسلامی در رابطه با مؤلفه های انتظار، رسالت فرهنگی آن است. زیرا جهالت و ضلالت دو عامل مهم انحطاط جوامع به شمار می‌روند. بنابراین مهم‌ترین هدف دولت اسلامی در بخش فرهنگ باید به جهالت زدایی معطوف شود تا با رفع جهل و نادانی، علم و کتاب و حکمت جایگزین آن شود و تزکیه و تهذیب روح جانشین ضلالت و گمراهی اخلاقی و انحراف عملی شود.
برای تحقق این رسالت مهم، دولت اسلامی موظف است با برنامه ریزی دقیق و کارآمد، زمینه های ارتقاء فرهنگی جامعه خصوصاً فرهنگ دینی را فراهم آورد. یکی از وظایف مهم دولت اسلامی در این زمینه ایجاد شرایط لازم برای تعلیم آموزه‌های دینی و ترویج آن در جامعه است تا از این طریق بنیه اعتقادی جامعه قوت پیدا کند و در نتیجه از انحراف جلوگیری شود.
شاخصه های اقتصادی انتظار در دولت اسلامی چیست؟
در اسلام به مسائل اقتصادی نیز همانند مسائل معنوی توجه شده است. وقتی به برنامه‌ها، قوانین ودستورات اسلام در این زمینه توجه می‌کنیم، راهکارهای مختلفی جهت ارتقا سطح زندگی مادی همه افراد جامعه مشاهده می‌شود از جمله
1-اسلام اجازه نمی‌دهد ثروت مملکت دردست گروه خاصی باشد وهرگز به دست دیگران نرسد، بلکه باید در تمام اقشار جامعه جاری و ساری باشد.
2-همان طور که دراسلام احتکار کالاهای مایحتاج عمومی ممنوع است، احتکار مال و پول که بیان گر قدرت اقتصادی جامعه است نیز ممنوع شده است.
3-اسلام تصرف مسرفانه اموال را ممنوع کرده است
4-اسلام دادن اموال به افراد سفیه و کم خرد را ممنوع کرده تا از تصرف مسرفانه جلوگیری کند.
5-از دیدگاه اسلام مال مایه قیام و به مثابه ستون فقرات جامعه اسلامی محسوب می‌شود. خداوند درقرآن کریم می‌فرماید: « وَلَاتُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَکُمُ ...»نساء/5
و از این جهت فرد یا گروهی که فقیر باشند بدین سبب به آن‌ها فقیر می‌گویند که ستوان فقرات اقتصادی آن‌ها شکسته است و توان و قدرت قیام را ندارند.
دولت اسلامی با رهنمود از این قوانین و مؤلفه‌ها، موظف است با تدوین برنامه های لازم وقوانین کارآمد، به وضعیت اقتصادی جامعه سرو سامان دهد واصلاحاتی در آن به وجود آورد واز هدر رفتن سرمایه جلوگیری نماید تا شاهد اقتصاد پویا وفراگیر در جامعه منتظر باشیم. /9191/د101/ی
ارسال نظرات