علوم انسانی سکولار نمی‌تواند برای جامعه‌ متدین ایدئولوژی باشد/ از ورود تعالیم اسلامی به علوم انسانی جلوگیری می کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام رضا غلامی، رییس مرکز پژوهش‌های اسلامی صدرا در نشست «آزاداندیشی در علوم انسانی» که عصر روز گذشته در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب برگزار شد گفت: علوم انسانی سکولار نمی‌تواند برای جامعه‌ای که اکثریت آن متدین هستند به مثابه یک ایدئولوژی، باید و نباید تعیین کند.

وی با بیان این که دروازه ورود اسلام ناب به جان انسان، بحث آزاداندیشی است، گفت: اسلام با آزاداندیشی پیوند خورده و حتی اگر کسی آزاداندیش نباشد و اندیشه‌اش به اسارت درآمده باشد مسلمان حقیقی نیست، در روایات داریم که پیامبران الهی آمدند تا انقلاب فکری در وجود انسان‌ها به وجود آورند و از این طریق گنجینه‌های ارزشمند را بر روی انسان باز کنند.

رییس شورای سیاستگزاری کنگره ملی علوم انسانی اسلامی، افزود: در اسلام هیچ منطقه ممنوعه‌ای برای تفکر وجود ندارد البته اگر در بعضی احادیث نسبت به تامل درباره ذات الهی نهی شده به این خاطر است که انسان قادر به درک کنه ذات حق تعالی نیست و براهین عقلی این را تایید می‌کند.

حجت‌الاسلام غلامی با بیان این­که در اسلام رشد و تعالی انسان به میزان علم و معرفت و عمل به آن است، گفت: اندیشمندان مسلمان که در مکتب اهل‌بیت(ع) تربیت شدند هیچ وقت هراسی از طرح شبهات و سوالات نداشتند بلکه آن را فرصتی برای رونق علمی در دایره فکر اسلامی تلقی می‌کردند و همیشه از گفت‌وگوی علمی و آزاد استقبال می‌کردند.

رییس مرکز پژوهش‌های اسلامی صدرا همچنین در ادامه با طرح این موضوع که علوم انسانی موظف است نیازهای انسان برای رسیدن به مقصد را کشف و به آنها پاسخ دقیق دهد،گفت: ما علوم انسانی را علومی می‌دانیم که ضمن شفاف‌سازی مقاصد زندگی فردی و اجتماعی بتواند فرد و جامعه را به سمت اهداف و مقاصد خود هدایت کند.

حجت‌الاسلام غلامی خاطرنشان کرد: ادعای اندیشمندان سکولار مبنی بر این‌که علوم انسانی می‌تواند فارغ از جهان بینی و عقاید اساسی انسان شکل پیدا کند یک ادعای خلاف واقع است چرا که خودِ سکولار شدن علم زائیده یک جهان بینی است و در علم سکولار ایدئولوژی همان جهان بینی غیر الهی است.

وی با تاکید براین­که علوم انسانی غربی که امروز در کشور اسلامی ما جولان می‌دهد در شناخت نیازهای حقیقی انسان و پاسخگویی به آنها ناتوان است، بیان داشت: بعد از انقلاب اسلامی این علوم چه کمکی در اقتصاد، مدیریت کشور، حوزه آسیب‌های اجتماعی، فرهنگ عمومی، سبک زندگی و... به ما کرد، جز این که سبب ایجاد سردرگمی و دور کردن ما از مقصدمان شد.

حجت‌الاسلام غلامی همچنین با برشمردن خطوط قرمزی که مانع تحقق علوم انسانی حقیقی می‌شود، گفت: پررنگ‌ترین خط قرمز در علوم انسانی فعلی انحصارگرایی علوم انسانی سکولار در ارتباط با مبانی و روش‌شناسی معرفتی است.

این پژوهشگر علوم انسانی افزود: خط قرمز دیگر تابوسازی درباره نظریه‌های مشهور و نظریه‌پردازان برجسته است که متاسفانه وقتی کسی باب نقد راجع به فلان نظریه مشهور را باز می‌کند برچسب بی‌سوادی می زنند.

وی اضافه کرد: خط قرمز دیگر که علوم انسانی سکولار ایجاد کرده ورود اسلام به متن و عمق علوم انسانی است. در غرب اجازه نمی‌دهند علوم اسلامی در قلمرو علوم انسانی قدم بگذارد. بنابر این طبیعی است برای کسانی که می‌خواهند لعاب اسلامی به علوم انسانی بزنند فرش قرمز هم پهن کنند چون به نظر آنها این افراد یا احمق هستند و یا کبریت بی‌خطر.

رییس شورای سیاستگزاری کنگره ملی علوم انسانی اسلامی تصریح کرد: این که تعالیم اسلامی بتواند در علوم انسانی نقش‌آفرین باشد یک خط قرمز است و هر جا که کسانی خواستند به شکل روش‌مند در این زمینه ورود پیدا کنند و موثر باشند جلویشان را گرفتند و برخورد کردند.

حجت‌الاسلام غلامی، گفت: متاسفانه اخیرا برخی اساتید مشهور در جلسه‌ای می‌گفتند وقتی ما بحث علوم انسانی اسلامی را مطرح کردیم به ما گفتند اگر بخواهید در این زمینه ورود پیدا کنید دیگر دانشگاه از شما حمایت نمی‌کند.

وی همچنین با بیان این­که خط قرمز دیگر در این مسأله عبور از الگوهای غربی در علوم انسانی است، افزود: چند سالی است که صحبت از لزوم دستیابی به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می‌شود و در نظرسنجی‌ها روشن شده که اکثریت مردم دستیابی به این الگو را ضروری دانستند حال باید ببینیم چند درصد از دانشگاه‌های ما به لزوم دستیابی به این الگو باور دارند و تلاش می‌کنند؟ متاسفانه برخی اساتید از این‌که بحث علوم انسانی اسلامی را مطرح کنند و مورد تمسخر قرار گیرند در هراس هستند.

رییس مرکز پژوهش‌های اسلامی صدرا همچنین گفت: خطر قرمز دیگر این است که برخی زمانی حاضر به نقد و مناظره می‌شوند که نتیجه آن لزوما به نفع آنها باشد. به طوری که در این سال‌ها بارها با کسانی مواجه شدیم که می‌خواستند جلسات نقد و مناظره برگزار کنند اما چون طرف مناظره یک روشنفکر غربگرا بود و به بهانه‌های مختلف حاضر نشد در مناظره شرکت کند این اتفاق نیفتاد.

حجت‌الاسلام غلامی بیان داشت: تا زمانی که این حد از تحجر در اندیشه وجود داشته باشد امیدی به پیشرفت در علوم انسانی نمی‌شود داشت.

رییس مرکز پژوهش‌های اسلامی صدرا افزود: عادت بسیاری از روشنفکران غربگرای ما این بوده که ازمناظره‌های واقعی آزاد و مستقل که یک طرف آن رقیب قدرتمند است فرار کنند و یا اگر شرکت کردند و نتیجه آن باب میل آنها نبود میز مناظره را چپه کنند یا حرف‌هایشان را در آن مناظره تکذیب کنند./9662/پ202/ص