مسؤولان مردم را چشم و گوش خود بدانند/از کار و بیکاری مردم از دولتمردان پرسیده خواهد شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیتالله عبدالله جوادی آملی پیش از ظهر دوشنبه در درس تفسیر خود در مسجد اعظم در ادامه تفسیر سوره مبارکه زمر گفت: سوره مبارکه زمر مکی است و به بحث توحید میپردازد، قسمت مهم معارف قرآن در بخش توحید به توحید ربوبی بازمیگردد، اما در خطبههای نهجالبلاغه و ادعیه به توحید ذات میپردازد، مطلب دیگر آن است که در مکه چون کسی قائل به تعدد ذات نبود، قسمت اعظم این براهین راجع به توحید ربوبی است.
وی با قرائت آیه «وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ لَیَقُولُنَّ اللَّـهُ قُلْ أَفَرَ‌أَیْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّـهِ إِنْ أَرَ‌ادَنِیَ اللَّـهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ کَاشِفَاتُ ضُرِّ‌هِ أَوْ أَرَ‌ادَنِی بِرَ‌حْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِکَاتُ رَ‌حْمَتِهِ قُلْ حَسْبِیَ اللَّـهُ عَلَیْهِ یَتَوَکَّلُ الْمُتَوَکِّلُونَ» ادامه داد: میفرماید اوست که شمس و قمر را هدایت میکند، چطور رزق انسان را به اوثان و اصنام نسبت میدهید، خالق آسمانها و زمین خداوند است، این را قبول دارید، قبول هم دارید که خداوند مدبر شمس و قمر است، پس اگر خداوند اراده کرد کاری انجام دهد، از این اصنام چه کاری ساخته است؟ پس باید بر خداوند توکل کرد، در غیر از مکه هر جا سخن از شرک بود شرک در اصل ذات نبود، جاهلان مشرکان از اصنام و اوثان کمک میخواستند اما اهل نظر آنان اصنام و اوثان را یک نمادی و تندیسی از آن مدبرات دیگر میدانستند.
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاة اظهار کرد: فرمود ما که برهان اقامه کردیم، در درون آنان هم که توحید مطرح است اما از بیرون شرکی برای آنان به وجود آورده است، خداوند میفرماید تو برای اینان مرگ و حیات را تفسیر بکن، نظم جهانی را تشریح بکن، لذا در آیات مکی بخش عظیمی درباره عالم و جهان است که میفرماید عالم پیش از این بسته بود و اکنون باز شده است، قدری جلوتر بروید میبینید که اینان به شکل دود بودند و ما آنها را اکنون به صورت شمس و قمر درآوردیم، این ستارهشناسی و سپهرشناسی را گفته است تا مردم به خود بیایند.
وی اظهار کرد: ذات اقدس اله فرمود شما قبول دارید که هیچ خالقی غیر از خداوند نیست، باران را هم با آن نظم الهی خود خلق میکند، در سوره عنکبوت فرمود از اینان بپرس که زمینهای مرده را چه کسی زنده میکند؟ درختهای خوابیده را که بیدار میکند؟ آنها میگویند خداوند، حالا اگر همچو خدایی بخواهد به فردی خیر برساند کدام یک از شما میتواند جلوی آن را بگیرد؟ اگر ضرری را اراده کند، آیا از غیر از خداوند کاری ساخته است؟ از غیر خدا هیچ کاری ساخته نیست، اگر این گونه است پس متوکلان تنها باید بر خداوند توکل کنند، حتما انسان باید وکیل بگیرد برای کسی که بسیاری از اسرار عالم بیخبر است و با آنها ارتباط دارد و خبر ندارد باید وکیل بگیرد و وکیل هم کسی غیر از او نیست، «قُلْ حَسْبِیَ اللَّـهُ عَلَیْهِ یَتَوَکَّلُ الْمُتَوَکِّلُونَ».
حضرت آیتالله جوادی آملی خاطرنشان کرد: مطلب بعدی این است که این ترجیع بندی که پشت سر هم میفرماید «لئن سألتهم» از آنها بپرس، از آنها بپرس به این معنا است که آنان را رها نکن، به آنها بگو دنیا که تمام نمیشود، تو روز عاشورا امام حسین(ع) در آن بحبوحه مرگ را معنا کرده است، مرگ یک پل است، چاله نیست، «ما الموت إلا قنطره» مرگ یک پل است، پل چه فلزی و چه چوبی باشد اگر لرزان باشد انسان میافتد و گودال جهنم است، باید پل را انسان سالم و بدون عیب و با ابزار محکم بساز تا سالم رد شود، سیدالشهدا در بحبوحه روز عاشورا این مرگ را معنا کرد، معلوم میشود که اینان در هر حال مفسر قرآن کریم هستند.
هیچ هدیهای برای انسان باایمان بهتر از مرگ نیست
وی با اشاره به آیه «قُلْ یَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَىٰ مَکَانَتِکُمْ إِنِّی عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ» ابراز کرد: وجود مبارک پیامبر(ص) بسیار نگران شرکورزی مردم مکه بود و خداوند هم در دو آیه تعبیرش این است که فرمود تو داری جانت را میدهی که چرا ایمان نمیآورند، در جای دیگر فرمود جانت را در حسرت ایمان آوردن آنان از دست نده، یک ترجیع بند در سور مکی مطرح است، از آنان بپرس هایی که در قرآن است برای بیتابی پیامبر(ص) است و هم این که محل ابتلا بود و بعد فرمود ما ترک مخاصمه نکردیم، بلکه ما میگوییم دین شما برای شما و دین ما برای ما است، راه حق این است، هر کس میخواهد قبول کند و هر کس نمیخواهد قبول نکند، شما با ما کاری نداشته باشید اما بدانید راه صحیح چیست.
وی در توصیف مرگ برای انسان باایمان ادامه داد: هیچ هدیهای برای انسان با ایمان بهتر از مرگ نیست، برای این که تمام وجودش از این مرگ لذت میبرد، مرگ چاره و گودال و سیاهچاله نیست، مرگ یک پل است، حیات و انسان را معنا کرده است، حیات گیاهی و حیات انسانی یک طرف، مرگی در کار نیست، شما مرگ را زیر پا میگذارید و آن را له میکنید، مرگ چون پل است انسان آن را زیر پا میگذارد و از آن عبور میکند، فرمود هر کسی مرگ را میچشد، مانند این که یک لیوان شربت و یک لیوان آب را میچشد و از آن عبور میکند.
مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به آیه «مَن یَأْتِیهِ عَذَابٌ یُخْزِیهِ وَیَحِلُّ عَلَیْهِ عَذَابٌ مُّقِیمٌ» اظهار کرد: شما که نمیتوانید مرگ راحتی داشته باشید، میروید در جهنم شما این را با دست خودتان حفر کردید، بعد میفرماید کمی صبر کنید عالم که تمام نشده است و این طور نیست که عالم آخر خط باشد، این طور که شد معلوم میشود که چه کسی رسوا میشود و چه کسی عذاب خوارکننده دامنگیرش میشود، شما بعد خواهید دید که چه کسی گرفتار «خزی» میشود و چه کسی «وَیَحِلُّ عَلَیْهِ عَذَابٌ مُّقِیمٌ»، در برخی آیات دارد که آنان هم رسوای دنیا و هم رسوای آخرت هستند، فرمود بالاخره شما همچو روزی را در پیش دارید، شما باید خودتان را دریابید.
وی با قرائت آیه «إِنَّا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ فَمَنِ اهْتَدَىٰ فَلِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَمَا أَنتَ عَلَیْهِم بِوَکِیلٍ» اظهار کرد: ما قرآن را برای همه نازل کردیم و این نازل کردن بالحق بود، یعنی گوهر ذاتی قرآن حق است از این رو هیچ بطلانی از هیچ راهی به این کتاب وارد نیست، زیرا با حق ساخته شده است، زیرا وقتی با حق ساخته شده باطل راهی به آن ندارد، این «ب» بای مصاحبه و ملابسه نیست، بلکه بای هویت است، یعنی گوهر ذات آن حق است، خداوند متعال قرآن را به زمین آویخت.
قرآن کتابی آویختنی است
حضرت آیتالله جوادی آملی گفت: یک طرف قرآن دست ما است و یک طرف قرآن دست خداوند است، در حدیث ثقلین این مطلب نیز ذکر شده است، یعنی این قرآن دنباله آن حقیقت که دست بیدستی خداوند است قرآن را گرفته و آن را آویخته است، به همین دلیل میگویند به ریسمان الهی چنگ بزنید، اگر این کتاب یک کتابی همچون باران بود که خداوند آن را بر زمین میانداخت اعتصام به آن سودآور نبود، ابتدای سوره زخرف معنا کرده است که یک طرف این کتاب «علی حکیم» است و طرف دیگر آن «عربی مبین» است.
وی خاطرنشان کرد: اگر کسی پذیرفت برای خودش است، محال است کسی برای دیگری کار خیر بکند و محال است کسی برای دیگری کار شر بکند، هر کس کار خیر کرد، 99 درصدش مال خودش است و شر نیز همین طور است، اگر کسی درون خانهاش گلهای معطری غرس کند، عطر آن بیشتر از آن خود اوست و گاه نسیمی میوزد و به دیگری میرسد، اگر مسکن یا مدرسهای ساختیم، 99 درصدش از آن خود ما است، کار شر نیز همین طور است، تمام بوهای بد خودش را آزار میدهد و گاه نیز رهگذری را نیز آزار میدهد.
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاة اظهار کرد: خدا در آیه محل بحث میفرماید چرا این قدر غصه میخوری، تو رسول اینان هستی، وکیلشان که نیستی تو باید احتجاج میکردی که کردی، باید مبارزه میکردی که کردی، مناظره بکنی که کردی، صبر بکنی که کردی، از بس او رحمت برای عالمیان بود، آخر راه غیر از این نیست، پیامبر(ص) در بیانی فرمود شما چه قدر چشمتان را دوست دارید، چه قدر گوشتان را دوست دارید، همان طور که باید چشم و گوشتان را حفظ بکنید، همه به ویژه دولتمردان باید مردم را چشم و گوش خود بدانند، دولتمردان مسؤول این مردم هستند.
وی تأکید کرد: مخصوصا دولتمردان مسؤول این مردم هستند، «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته» مسؤولان باید مردم را چشم و گوش خودشان بدانند، دل مسؤولان باید باید برای خودشان که مردم هستند بسوزد، دل مسؤولان باید برای چشم و گوش خود که مردم هستند بسوزد، این حرفها بوسیدنی است، همین پیامبر(ص) فرمود مردم هم چشم و گوش مسؤولان هستند، اگر از چشم و گوشتان سؤال میشود از مردم هم سؤال میشود، از تولیدشان سؤال میشود و از کار و بیکاریشان نیز سؤال میشود./914/پ201/ج