قیام امام خمینی برگرفته از تفکر ناب اسلامی و عدم اعتقاد به جبر بود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی، نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری، امشب در جلسه تفسیر دعای ششم صحیفه سجادیه با قرائت بخشی از زبورآل محمد گفت: اراده ما تحت حاکمیت اراده خداست، اما این به معنای جبر نیست و قبل از مقام حدوث مقام اقتضا است، به عنوان مثال غیبت امام زمان(عج) به دلیل ایجاد نشدن مقام اقتضا در پیروی مردم از 11 امام قبلی است.

وی با اشاره به این فراز از صحیفه سجادیه که می گوید"اصبحنا فی قبضتک...و لا من الخیر الا ما اعطیت." گفت: معنای ظاهری این است که خدایا ما روز می کنیم در حالی که تسلیم قدرت تو هستیم اما این به معنای جبر نیست.

نماینده مجلس خبرگان رهبری افزود: اراده خداوند بر این تعلق گرفته که انسان اراده داشته باشد و این به معنای اعطا و اعمال است که خداوند سرمایه اراده را در اختیار ما قرار داده  و به ما اعطا کرده، ولی به کار گیری این سرمایه در راه خیر یا شر به ما واگذار شده  واعمال آن بر عهده ماست و مخیریم که چگونه از این سرمایه استفاده کنیم.

وی با بیان مثالی ادامه داد: مثلا در روشن شدن لامپ اتاق هم برای روشن شدن ابتدایی لامپ و هم برای ادامه داشتن این روشنایی نیاز به جریان برق داریم و حدوث و بقای روشنایی وابسته به وجود جریان برق است، در مورد اراده انسان هم منبع اصلی اراده انسان، اراده خداوند است که می توانست اراده بدهد یا ندهد و حالا که اراده داده دیگر در ایجاد و حدوث آن تصرفی نمی کند، اما در بقاء اراده می تواند تصرف کرده و آن را از ما بگیرد.

وقتی انسان اراده انجام گناه می کند خدواند اجازه می دهد تا اراده انسان اعمال شود

آیت الله مهدوی ابراز داشت: در سوره نساء آمده است که وقتی شما کار خیر می کنید خدا انجام می دهد و وقتی که کار زشت انجام می دهید خودتان آن را انجام می دهید و در آیه دیگری در همین سوره آمده است که کار خوب انجام دهید یا کار بد، همه اش از جانب خداست و هر دو آیه درست است هر چند ظاهرا در ابتدا متفاوت به نظر می رسند.

امام جمعه موقت اصفهان با اشاره به داستان خوردن حضرت آدم از میوه ممنوعه اظهار داشت: وقتی که آدم اراده کرد که به درخت نزدیک شود، خداوند هم اراده کرد که او نزدیک شود، در حالی که خداوند نمی خواست، " اراد الله و لم یشاء"، وقتی ما اراده می کنیم که دروغ بگوییم خدا هم اراده می کند که ما دروغ بگوییم، در غیر این صورت ما نمی توانیم و اراده ما عملیاتی نمی شود.

وی در ادامه افزود: ابتدا خدا به ما اراده می دهد و اراده او حاکم بر اراده ماست، اما در ادامه وقتی ما تصمیم بر گناه می گیریم، با آن که خلاف خواست خداوند متعال است، خداوند جلوی ما را نمی گیرد تا اراده ما اعمال شود و اراده ما غالب می شود، هرچند این غلبه را نیز خداوند قبلا با اعطای اختیار به انسان، اراده کرده است.

آیت الله مهدوی توضیح داد: بحث اراده خداوند غیر از مشیت اوست و وقتی شیطان اراده کرد که بر آدم سجده نکند، خدا هم همان اراده را کرد، هرچند مشیت خداوند بر سجده کردن ابلیس بر آدم بود و هیچ گاه قدرت خداوند از حکمت او سبقت نمی گیرد.

اعطای مقام امامت به 14 معصوم به دلیل وجود مقام صبر و یقین بود

نماینده مجلس خبرگان رهبری در توضیح فراز "و لا من الخیر الا ما اعطیت" گفت: هیچ  خیری برای ما نیست مگر آن که خداوند اعطا کرده است، خیر از سوی خدا صادر می شود، اما اقتضا صدور خیر با اراده خداوند نیست و قبل از صدور، مقام اقتضا است که اگر محقق نشود، خیر هم صادر نمی شود.

وی افزود: وقتی ما یک سیب را از میوه فروشی بر می داریم و در کیسه خود می اندازیم، صدور امر برداشتن سیب به دست ماست، اما قبل از آن مقام اقتضا است و در این جا اقتضا آن است که چون آن سیب شرایط را دارا بوده و سالم تر و رسیده تر از میوه های دیگر بوده، آن را انتخاب کردیم.

آیت الله مهدوی افزود: این که صدور خیر از ناحیه خداوند است درست است، اما به معنای تلاش نکردن انسان برای رسیدن به خیر نیست، زیرا فبل از مقام صدور، مقام اقتضا است، پس باید تلاش و کوشش کنیم، آن گاه خداوند هم به ما خیر عطا می کند.

امام جمعه موقت اصفهان با اشاره به آیه 24 سوره سجده اظهار داشت: از آیه "و برخی از آنان را چون صبر کردند و همواره به آیات ما یقین داشتند، پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت می کردند"، معلوم می شود که خداوند بدون دلیل به 14 معصوم(ع) ولایت نداده است و وجود صبر و یقین در ایشان این اقتضاء را در آن ها ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: معاویه برای حفظ حکومت خود آیه "تعطی الملک من تشاء" را برای مردم می خواند و با فریب مردم با توجه به معنای ظاهری آیه می گفت: هر کس علیه حکومت من قیام کند، علیه اراده خدا قیام کرده چرا که خداوند به هر که بخواهد ملک و حکومت عطا می کند.

آیت الله مهدوی گفت: ما عقیده داریم که اگر طاغوتی حاکم بر ماست باید علیه او به پا خیزیم و ساقطش کنیم و حضرت امام(ره) هم همین کار را کردند و حکومت شاهنشاهی را ساقط کردند و در راس کار ولی فقیه را قرار دادند.

نماینده مجلس خبرگان رهبری در ادامه تصریح کرد: دلیل غیبت امام زمان(عج) در عصر حاضر این است که 11 امام قبلی از سوی مردم مورد حمایت قرار نگرفتند و ایشان را اطاعت نکردند و الان مقام اقتضا برای ظهور امام زمان(عج) محقق نشده است و هنوز هم اراده ای برای اطاعت و حمایت از امام عصر(عج) در مردم مشاهده نشده است، از این رو دوران غیبت ادامه دارد.

وی ابراز داشت: وقتی از حضرت صاب الزمان(عج) سوال کردند که چرا غائب شدید، ایشان در جواب سوال کننده را به آیه 101 سوره مائده ارجاع داده و فرمودند: اگر به شما بگویم ناراحت می شوید، بروید در قرآن بخوانید.

آیت الله مهدوی افزود: اگر بنشینیم و کاری نکنیم، خداوند هم کاری نمی کند، صدور از خداست، اما ایجاد اقتضائات آن به دست ماست، همان گونه که حضرت یعقوب به خاطرسوء سابقه پسرانش در توطئه علیه یوسف از سپردن بنیامین به برادرانش امتناع کرد، خداوند هم حضرت صاحب الامر(عج) را از میان ما غائب کرد و تا دلیل محکمی بر حفظ و اطاعت ایشان وجود نداشته باشد، ظهور محقق نخواهد شد.

امام جمعه موقت اصفهان با اشاره به آیه "والله خلقکم و ما تفعلون" اظهار داشت: خداوند شما و آن چه را انجام می دهید آفریده است، به این معناست که خدا سرمایه آن را به شما داده والان که خلق کرده شما مسؤولید.

وی افزود: اشاعره از اهل تسنن معتقدند که چون لازم نیست خدا عادل باشد می تواند انسان فاسق فاجر را به بهشت ببرد و هم چنین می تواند انسان های نیکوکار را به جهنم ببرد و قائل به جبر هستند که صحیح نیست.

آیت الله مهدوی ادامه داد: با توجه به قول امام صادق(ع) در "لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین" بر خلاف تفکر اشاعره  در تفکر شیعی ما اعتقاد به جبر نداریم و معتقد به این نیستیم که خداوند هر کاری که دلش می خواهد را بدون هیچ دلیلی انجام می دهد بلکه معتقد به قدرت و حکمت و از همه مهم تر معتقد به عدل خداوند هستیم و عدل را جزء لا ینفک اصول پنجگانه دین اسلام می دانیم.

نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به ادامه دعای ششم، "و هذا یوم حادث جدید، و هو علینا شاهد عتید، ان احسنا و دعنا بحمد، و ان اسانا فارقنا بذم"، گفت: اولین نکته ای که از این فراز استنباط می شود این است که روز هم فهم دارد و خوب و بد را درک می کند، دوم این که ما در قبال اعمالمان در این دنیا مسئولیت داریم و مطلب دیگر هم وجود اختیار در انسان است، چرا که اگر انسان اختیار نداشت، مدح و مذمت او هم معنایی نداشت./939/پ201/ب4