برخی از لفظ «تقلید» گریزان هستند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، «تقلید» از جمله موضوعاتی است که در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار بوده است؛ چرا که همان طور که جسم به سلامتی نیاز دارد، روح نیز به سلامتی نیاز دارد؛ برای آگاهی از چگونگی سلامت روح باید به متخصصان در این زمینه مراجعه شود و این موضوع ما را بر آن داشت تا در این زمینه مطالب مفیدی را به خوانندگان محترم ارائه دهیم.

عقل و مراجعه به متخصص

یکی از بدیهیات مسائل عقلی در زندگی بشر آن است که هر انسانی آنچه را نمی‌داند از کسی که می‌داند، بپرسد و گرنه زندگی‌اش به کمال مطلوب نخواهد رسید. علاوه بر این راهنمایی عقل بشری، آیات الهی نیز به کمک و ارشاد او آمده، می‌فرماید « فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛ اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید».

زندگی بشر اجتماعی این‏گونه است که هر کسی در یک رشته خاص، متخصص و ماهر می‏شود و دیگران، در صورت نیاز از تخصص او استفاده می‏کنند؛ یکی پزشک می‏شود و دیگری مهندس، یکی مهندس فیزیک می‏شود و شخص دیگر مهندس شیمی، یکی ساختمان می‏سازد و آن دیگری ماشین درست می‏کند، یکی به درمان بدن می‏پردازد و عالم دیگری به درمان روح.

کمتر کسی را می‏توان یافت که در همه رشته‏ها، به مهارت بالا رسیده باشد؛ بنابراین همه افراد بشر در غیر از رشته تخصصی خود،به دیگران نیاز دارند؛ همان‏طور که مغازه دار و معلم به پزشک یا مهندس مراجعه می‏کنند و مشکل خود را حل می‏کنند، پزشک هم به مهندس یا معلم مراجعه می‏نماید.

و همان طور که دانشمند مهندسی و دینی درد و مشکل جسمی خود را از پزشک می‏پرسد، متخصص علم پزشکی و مهندسی نیز برای رسیدن به علم دین خود ، باید به عالم و دانشمند دین مراجعه نماید و در این مطلب هیچ استثنایی وجود ندارد؛ مگر این که کسی عاقل نباشد و یا بخواهد با خود لجبازی کند.

نامی دیگر برای تقلید؟!

همان طور که در بحث قبلی معلوم شد، هر انسانی برای رفع نیازهای خود، چه مادی یا معنوی، به متخصص آن فن و موضوع مراجعه می‏کند؛ شناخت و معرفت نسبت به احکام و مسائل دینی نیز یکی از این دست موضوعات، بلکه از مهمترین آنان است که هر مسلمانی باید برای آگاه شدن به وظایف خود تلاش کند.

زیرا هیچ شک و تردیدی برای هیچ مسلمانی نیست که ما در برابر خدا و رسولش، برای دنیا و آخرت خودمان وظایفی داریم؛ رفتارمان باید طبق ملاک‏ها و معیارهای اسلامی باشد، به آن گونه‏ای رفتار و عمل کنیم که خدا و رسولش خواسته‏اند و از اعمالی که آنان نخواسته‏اند یا نهی فرموده‏اند، اجتناب کنیم.

حال که یقیین داریم قانونی در این زمینه وجود دارد، باید برای شناخت و آگاهی یافتن از آن تلاش کنیم که یا خودمان عالم و آگاه به این موضوع شویم و یا اگر نمی‏توانیم یا وقت نداریم و تخصص نداریم، باید به کسی مراجعه کنیم که تخصص دارد.

زیرا همان‏طور که همه نمی‏توانند و یا نیاز نیست که پزشک و مهندس شوند، همه هم نمی‏توانند نانوا و خلبان و مجتهدشوند؛ همین که به قدر نیاز جامعه پزشک شوند کافی است، دانشمند دینی و مجتهد نیز اگر به تعداد کافی وجود داشت، بقیه از او استفاده می‏کنند.

حال نام این کار و مراجعه را چه بگذاریم؟

حال نام این کار و مراجعه را چه بگذاریم؟ اینکه بیمار به مطب پزشک می‏رود، نسخه می‏گیرد و از داروخانه، دارو تهیه می‏کند و داروها را به مصرف می‏رساند، چه نامی دارد؟ این که شخصی پیش مهندس می‏رود و خانه‏اش را طبق دستور و نقشه او می‏سازد یعنی چه کار کرده؟

کسی که می‏خواهد در فلان حرفه یا ورزش، مهارت پیدا کند، یا پزشک و مهندس که در ابتدا چیزی نمی‏دانستند و جلوی استاد خود زانو زدند و علم یاد گرفتند و طبق همان دانسته‏ها هم اینک عمل می‏کنند و از آن تخطی نمی‏کنند، یعنی چکار می‏کنند؟

او می‏خواست مجهولات خود را به علم تبدیل کند تا به آن عمل نماید، آیا غیر از این چیزی هست؟ در مورد مسائل دینی و احکام نیز دقیقا چنین است؛ لکن برخی افراد از اسم «تقلید» گریزان هستند، ما هم بر سر اسم و لفظ آن دعوا نداریم؛ می‏خواهید اسم آن را مراجعه به کارشناس بگذارید، یا پرسش از عالم، یا پیروی از علم، یا تقلید از مجتهد؟

یک فرد مسلمان می‏گوید من مشکل و درد خودم را می‏دانم، می‏دانم که در برابر خدا وظیفه و مسؤولیتی دارم، می‏دانم که در دین من احکام و قوانینی وجود دارد که زندگی دنیا و آخرتم باید طبق آن عمل شود؛ پس یا باید خودم برای به دست آوردن آن حکم و قانون، تلاش کنم یا باید به یک عالم و دانشمندی که احکام دین را شناخته و یافته است، مراجعه کنم، باید پرسش خود را از او بپرسم و طبق جوابی که می‏دهد عمل کنم.

البته که در انتخاب و شناخت این دانشمند و مجتهد هم باید دقت کرد؛ مرجع یعنی کسی که شخص دیگر به او مراجعه می‏کند و سوال خود را از او می‏پرسد.

گفتنی است کتابچه «تقلید؛ چیستی، چرایی، چگونگی» از آثاری است که به موضوعات گوناگون مسأله تقلید پرداخته است؛ این کتاب به قلم احمد سعیدی و به همت مؤسسه فرهنگی هنری طلاب سروقامت تعالی منتشر شده است./840/پ203/ف