چند خبر کوتاه از جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» در مشهد

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، همایش «نغمه های رضوی و آیینهای مذهبی» در جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» برگزار شد.

در این مراسم که با حضور هنرمندان، پژوهشگران و علاقه مندان به موسیقی آئینی از جمله استاد عثمان محمدپرست نوازنده موسیقی آئینی خراسان همراه بود، هنرمندانی به آوازخوانی نغمه ها و مناقب  رضوی پرداختند.

در این مراسم یک پژوهشگر موسیقی نواحی و آیینی ایران با اشاره به اینکه  متاسفانه هنر آئینی کشور به دلیل مسایلی که همیشه در ابهام مانده و گرته برداری نشده، از سوی مسئولان شناخته نشده و مظلوم واقع شده است گفت: خود انسان و گلوی او ساز است. ریشه موسیقی ایران کهن خود آوازهاست و به جرات می گویم ریشه موسیقی آوازی ما ذکرهاست.

هوشنگ جاوید ضمن بررسی ریشه های موسیقی آئینی ایرانی و گسترش آن پس از اسلام ادامه داد: ما به جایی در خواندن و ذکر گفتن می رسیم که پزشکی ذکر پدید می آید و این پزشکی ذکر به پس از اسلام هم می رسد. تحول ذکرها و آوازهای مذهبی و آئینی پس از اسلام بسیار گسترده است چون جنبه های مقدس آوازهای ایرانی پس از اسلام شاخه ها و اجزای متفاوتی پیدا می کند.

وی ادامه داد: بخش ویژه منتراهای پاکان و نیکان تبدیل به مناقب ائمه می شود، آنچه که در مورد خداوند خوانده می شده، تبدیل به هنر حمدیه خوانی می شود و آنچه در مورد پیامبر خوانده می شده تبدیل به نعت خوانی می شود. تمام این هنرها را در آوازخوانی ایرانی، مخصوصا آوازخوانی خراسانی می بینیم.  در این آوازها ابتدا حمد خوانده می شود، بعد وارد نعت می شوند و بعد مناقب. پس از آن وارد آواز اصلی می شوند و این یکی از رموز آوازهای زیبای خراسانی در شمال یا جنوب است.

وی با بیان اینکه مناقب پس از اسلام رشد خوبی می کنند افزود: ما مناقب 14 معصوم را در ایران داریم. مرحوم استاد احمدی بیرجندی مناقب رضوی، علوی، حسینی، حسنی، موسی بن جعفر (ع) و حتی مناقب حضرت اباالفضل(ع) و نکته هایی که در روضه خوانی پنهان مانده را گردآوری کرده و انتشارات آستان قدس آن را به چاپ رسانده است که متاسفانه کس دیگری هم پیدا نشد دنبال این هنرها برود که ببینیم اصلا نمونه های آوازی آنها کجاست.

جاوید گفت: برای آنهایی که فکر می کنند موسیقی آئینی و مذهبی ایران دارای قاعده و قانون نیست جالب توجه خواهد بود که نزدیک به 310 رساله پس از اسلام در مورد موسیقی نوشته شده که از این تعداد نزدیک به 70 تای آن را خراسانی ها نوشته اند. یکی از آخرین رسالات نوشته شده تحت عنوان «آداب آوازهای گلدسته» مربوط به 300 سال قبل است که من بخشی از این رساله را در آخرین کتابم (سحوری سپاهان) آورده ام.

وی با انتقاد از اینکه متاسفانه نسل جوان و تحصیل کرده موسیقی به سمت این اسناد نمی روند، ادامه داد: موقع سحر در گلدسته های حرم حضرت رضا خطبه ای می خواندند تحت عنوان خطبه ولایت که متاسفانه نزدیک به 200 سال است این خطبه خوانده نمی شود. یعنی بعد از مشروطیت اجازه خواندن خطبه ولایت را در گلدسته های حرم رضوی  ندادند. این یکی از معضلات بزرگ جامعه ماست که کتمان هنرهای گذشته را کردند و با روشنفکری پوشش دادند.

جاوید افزود: اجازه ندادند در گلدسته ها خطبه ولایت خوانده  شود. در این رساله می گوید خطبه ولایت را در دوگاه بخوانید. نسخه دوم خطی این رساله در کتابخانه آستان قدس بخش مخطوطات و نسخه سوم آن در کتابخانه ملک و یک نسخه هم در لنین گراد است. جالب اینجاست که یک بخش از این آوازهای گلدسته راجع به چگونه خواندن  دوازده بند محتشم است و در مورد آن دستور موسیقایی دارد. این همان نکته پنهانی است که ما در موسیقی خودمان داریم و به آن نگاه نمی کنیم.

وی تصریح کرد: اگر بخواهیم به موسیقی خراسان نگاه کنیم  باید نزدیک به سیصد کتاب هزار صفحه ای از حماسه ها و اتفاقاتی که در ترقی این آوازها و دستگاههای موسیقی خراسان صورت گرفته بنویسیم که تا به حال این کار انجام نشده است. امیدوارم کسی پیدا شود که سبکها و شیوه های آیینی خراسان را برای آیندگان مدون کند و از این ناشناختگی و ابهام در بیاورد.

حمایت آستان قدس رضوی، آستان مقدس حضرت معصومه، آستان مقدس شاهچراغ و آستان مقدس عبدالعظیم حسنی از جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب»

مدیر عامل بنیاد امام رضا(ع) بیان کرد:کمتر نمایشگاه جامعی از فرهنگ، هنر و معارف رضوی تاکنون وجود داشته است.

مدیر عامل بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع) در بازدید از نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: نمایشگاهی که مجتمعی از فعالیتهای حوزه فرهنگ، هنر و معارف رضوی باشد کمتر تا الان تشکیل شده بود.

سیدجواد جعفری با بیان مطلب فوق افزود: یکی از کارهای بسیار ارزشمندی که استانهای کشور با هم همت کردند و در یک میثاق جمعی انجام دادند برگزاری نمایشگاهی با عنوان فرهنگ، هنر و معارف رضوی در مشهد مقدس است.

وی ادامه داد: در این نمایشگاه کلیه دستاوردهایی که در طی سالهای گذشته در دهه کرامت در استانها،  شهرها و حتی روستاهای مختلف کشور در حوزه فرهنگ، هنر و معارف رضوی صورت گرفته است یک جا عرضه می شود که مردم بدانند چه فعالیتهایی انجام می شود و دستاوردهای انجام شده را ببینند.

جعفری با تاکید بر اینکه بسیاری از این دستاوردها جنبه آموزشی دارد و برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جالب توجه است گفت: واقعا جای تشکر دارد که همه همت کردند و پای کار بودند. نهادهایی که در حوزه آموزشی، علمی، فرهنگی و هنری بودند در این نمایشگاه شرکت کردند.

وی همچنین با اشاره به حمایت آستان قدس رضوی، آستان مقدس حضرت معصومه(س)، آستان مقدس شاهچراغ (ع)و آستان مقدس عبدالعظیم حسنی(ع) از این نمایشگاه اضافه کرد: حضور تشکل های مردمی و مردم عزیزی که استقبال کردند و با حضورشان ایجاد انگیزه برای مسؤولان کردند نیز بسیار ارزشمند است.

نغمه های رضوی برخاسته از دل مردم است

یک پژوهشگر موسیقی خراسان گفت: نغمه های رضوی یکی از شکل های عرض ادب مردم خراسان به ساحت امام رضا(ع) است که در طول تاریخ شکل گرفته است.

مجتبی خان قیطاقی در نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: این شیوه ای است که مردم خواسته اند و از جمله توانمندیهای موسیقی خراسان و باعث افتخار این سرزمین است.

این هنرمند موسیقی افزود: موسیقی بخشی های خراسان امروز به عنوان یک اثر جهانی در فهرست آثار ناملموس بشر ثبت شده است. معنویتی که متعلق به کل بشریت است. اگر وجه علمی و معنوی این هنر رعایت نشده باشد و جایگاهی در آفرینش نداشته باشد، مگر مردم جهان آن را می پذیرند؟

هنرمند و نوازنده دوتار ادامه داد: قانون طبیعت و آفرینش این است که اثر نامرغوب به خودش نمی گیرد و نغمه های رضوی هم ناشی از همین ارزش فرهنگی در خراسان است و مربوط به سالهای اخیر نیست. بعد از حضور امام رضا (ع)در خراسان این قصه شروع شده و تا به بعد هم این جریان ادامه دارد.

قیطاقی تاکید کرد: تمام کسانی که در خراسان می زیسته اند مشمول لطف آقا بوده اند و از ارادتمندان واقعی آن حضرتند. وقتی بحث امام رضا(ع) می رسد کسی از هنرمندان دیوار نمی کشد این خیلی توفیق است و ما باید هم قدر این توفیق را بدانیم و هم آن را توسعه دهیم.

وی با اشاره به اینکه موسیقی برای مردم خراسان یک امر تفننی و خوش گذرانی و حتی امرار معاش نبوده گفت: آنها موسیقی را به عنوان یک امر جدی در زندگی به کار می گرفتند و به عنوان یک هنر فاخر برای تکمیل بندگی و به کمال رسیدن خودشان از آن بهره می جستند. و آن را موهبت الهی می دانستند. پای هیچ کدام از آثار قدیم موسیقی ایران امضای شخصی وجود ندارد. این یعنی آنها خودشان را صاحب این الطاف نمی دیدند و صاحب آن خدا می دانستند.

برگزاری نشست مشترک روسای ستادهای شورای هماهنگی و برنامه ریزی و روسای کمیته های ویژه پایتخت فرهنگ اسلامی مشهد 2017

نشست مشترک روسای ستادهای شورای هماهنگی و برنامه ریزی و روسای کمیته های ویژه پایتخت فرهنگ اسلامی مشهد 2017 و کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

رییس شورای برنامه ریزی و هماهنگی پایتخت فرهنگ اسلامی مشهد 2017 در این نشست با اشاره به ویژگی های منحصر به فرد مشهد در گرد هم آوردن پیروان ادیان مختلف، اظهار امیدواری کرد: مشهد به عنوان یک منطقه آزاد فکری به مکانی برای گفتمان مشترک میان نحله های مختلف اسلامی تبدیل شود.

علی‌رضا رشیدیان رویداد پایتخت فرهنگ اسلامی را بهترین زمان برای معرفی ظرفیت های مشهد در این حوزه عنوان و تصریح کرد: با توجه به همجواری مشهد با آستان مقدس امام رضا(ع)، این شهر می تواند خود را به عنوان یک منطقه ویژه در سایر حوزه ها نیز مطرح کند.

استاندار خراسان رضوی با اشاره به فضای مناسب مشهد به عنوان نقطه ای آزاد و مقدس در قلب دنیای اسلام برای حل اختلافات سیاسی کشورهای اسلامی، خاطرنشان کرد: با وجود فضای مناسب شهرهایی مانند مشهد، کشورهای اسلامی برای حل اختلافات فی مابین دیگر نیازی به طی مسافت فراوان و انجام مذاکرات در نقاطی مانند ژنو ندارند و رویداد پایتخت فرهنگ اسلامی مشهد 2017 می تواند بهترین فرصت برای معرفی این ظرفیت مشهد نیز باشد.

وی با اشاره به رویکرد حب پیامبر(صل الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) به عنوان شعار و رویکرد اصلی رویداد مشهد 2017، عنوان کرد: باید از این ظرفیت در جهت تقویت اتحاد و انسجام اسلامی با نگاه تقریبی به مذاهب در بالاترین اندازه بهره جست.  

در ادامه این جلسه، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز بر استفاده از همه ظرفیت های کشور به ویژه در حوزه فرهنگی برای برگزاری باشکوه و حداکثری رویداد پایتخت فرهنگ اسلامی مشهد 2017 تاکید و تصریح کرد: تمامی افرادی که طی این سال در مشهد مقدس حضور می یابند، باید با بالاترین کیفیت از مواهب این شهر بهره جسته و در بازگشت کوله باری مملو از اندوخته معنوی و فرهنگی داشته باشند.

حجت الاسلام نصرالله پژمان فر با اشاره همراهی حداکثری مجلس شورای اسلامی و استفاده از تمام توان کمیسیون فرهنگی برای برگزاری هر چه با شکوه تر این رویداد، اظهار امیدواری کرد: همه دستگاه ها با احساس تکلیف، عملکرد مناسب و استفاده از تمامی امکانات و توان خود، در این راه گام بردارند.

 ایجاد شور و نشاط اجتماعی و ارائه آثار رضوی هدف جشنواره کاروان آفتاب است

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد مشهد با اشاره به اینکه ۱۴۰ غرفه در جشنواره کاروان آفتاب وجود دارد، افزود: ایجاد شور و نشاط اجتماعی و ارائه آثار رضوی هدف جشنواره کاروان آفتاب است.

صدرا یوسفی سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد مشهد با بیان اینکه ۱۴۰ غرفه از ۲۲ استان در جشنواره کاروان آفتاب حضور دارند، گفت: طرح این جشنواره ایجاد فضایی برای پیوند زدن تولیدات فرهنگی هنری و آثاری که با محوریت امام رضا(علیه السلام) در سراسر کشور انجام می شود با مردم است.

وی با اشاره به اینکه دلیل شکل گیری جشن های دهه کرامت مردمی شدن جشن های رضوی است، افزود:هدف جشنواره کاروان آفتاب ایجاد شور و نشاط اجتماعی و در کنار این ارائه آثاری که در سراسر کشور با محوریت رضوی برگزار می شود است.

یوسفی اظهار داشت: در سالهای قبل این چنین برنامه هایی به صورت محدود اجرا می شد اما این اولین جشنواره ای است که در این سطح وسیع برگزار می شود و امیدواریم برای سال ۲۰۱۷ که مشهد پایتخت فرهنگی جهان اسلام است بتوانیم یک مجموعه کاملتر در حوزه های بین المللی با محوریت ارائه آثار و مفاهیم در موضوع امام رضا(علیه السلام)داشته باشیم.

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد مشهد به دلیل حضور نداشتن رسانه ها اشاره کرد و ادامه داد:نگاه ما در بحث حضور رسانه ها این بود که فقط رسانه های مرتبط با حوزه رضوی دعوت بشوند چرا که اینجا نمایشگاه رسانه نیست اما از رسانه ها به منظور اطلاع رسانی دعوت به عمل آمده و انعکاس فعالیتهای جشنواره بسیار خوب است.

وی درباره علت برگزاری جشنواره در محل فعلی گفت:استاندارد فضای نمایشگاهی در مشهد مجموعه نمایشگاه بین المللی یا مرکز همایشها و نمایشگاه های آستان قدس رضوی است و سعی ما برای هر دو مجموعه بود اما با وجود تلاشهای متعدد متاسفانه به دلیل هماهنگی برای برگزاری نمایشگاهی دیگر در مکان های ذکر شده به اجبار در محل ساختمان صبا صدا و سیمای خراسان رضوی جشنواره کاروان آفتاب را برگزار کردیم.

یوسفی افزود:در بحث تبلیغات و اطلاع رسانی ما از آنچه می توانستیم اعم از صداوسیما، تلویزیون شهری، بنرهای اطلاع رسانی و بخش های مختلف استفاده کردیم.

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد مشهد به موضوع مشهد ۲۰۱۷ هم اشاره کرد و گفت:در مشهد ۲۰۱۷ یک فرصت در اختیار داریم و این فرصت غیر از ظرفیت بالقوه ای است که خود مشهد دارد و می توانیم از این ظرفیت بالقوه که وجود مضجع علی ابن موسی الرضا(علیه السلام) و دارا بودن رتبه دومین شهر بزرگ مذهبی جهان اسلام است استفاده مطلوب نماییم.

وی با اشاره به اینکه ما دچار هجمه های مختلفی در حوزه های گوناگون هستیم، اظهار داشت:اگر تلاش کنیم و برنامه ریزی بلند مدت و هدفمند باشد همیشه این عنوان را می توانیم نگه داریم و فعالیتهای خود را می توانیم انجام بدهیم اما مشهد ۲۰۱۷ فرصتی است که می توانیم اقدام مضاعفی برای معرفی ظرفیتهای مشهد در حوزه زیارت داشته باشیم.

«کاروان آفتاب» تصویر آفتاب هم بود

دبیر ستاد عالی کانونهای فرهنگی هنری مساجد گفت: نمایشگاه فرهنگ، هنر و معارف رضوی همچنان که نام «کاروان آفتاب» را بر خود داشت، به نوعی تصویر آفتاب هم بود و توانستم گوشه ای از آثار و پرتوهای امام رضا(ع) را در قالبهای مختلف فرهنگی و هنری در غرفه ها مشاهد کنم.

حجت الاسلام حمیدرضا ارباب سلیمانی که در شب میلاد امام رضا(ع) به همراه استاد محدثی، از چهره های شاخص حوزه علمیه قم، در نمایشگاه «کاروان آفتاب» حضور پیدا کرده بود افزود: شروع خیلی خوبی است و امیدوارم هر سال در کنار جشنواره بین المللی امام رضا(ع) شاهد برگزاری نمایشگاه دهه کرامت باشیم.

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: تولیداتی که با همت دلسوزان و عاشقان اهل بیت(ع) در عرصه فرهنگ، هنر و معارف رضوی به وجود می آید باید در دسترس و منظر همگان قرار بگیرد و بازدیدکنندگان در سراسر کشور بتوانند از این آثار برای استانهای خودشان هم بهره مند شوند.

وی خاطرنشان کرد: برگزاری این نمایشگاه نوعی انتقال تجربه و انتقال محصولات فرهنگی است که پایگاه آن باید همین پایتخت فرهنگی یعنی مشهد مقدس باشد و از اینجا مانور معارف اهل بیت(ع) را به کل کشور منتشر کنیم. امیدوارم این نمایشگاه هم مورد توجه دستگاههای رسانه ای به خصوص صدا و سیما قرار بگیرد.

 کاروان آفتاب» فرصتی برای رصد نقاط قوت و ضعف است

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام در جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: جشنواره و نمایشگاه«کاروان آفتاب» فرصت بسیار خوبی برای ادارت کل استانها است تا  خود را در آینه یکدیگر دیده و نقاط قوت و ضعف خود را رصد و بررسی کنند و در دوره های بعد با آمادگی بیشتری حضور یابند.

علی نیاکان افزود: «کاروان آفتاب» در نخستین تجربه خود بسیار قوی ظاهر شده و کار بسیار ارزشمندی صورت گرفته است.

وی با اشاره به حضور 25 استان در نمایشگاه «کاروان آفتاب» در عرصه فرهنگ، هنر و معارف رضوی گفت: ادارات کل ارشاد و فرهنگ اسلامی استانها وظیفه شان را در حد توان و مقدورات انجام داده اند و ان شاالله امام رضا(ع) کار همه ادارات کل را تایید کند.

وی با اشاره به حضور اداره کل ارشاد و اسلامی استان ایلام در این نمایشگاه افزود: ما نمونه ای از آثار پنج دوره خاطره و سفرنامه نویسی رضوی که توسط این استان برگزار شده را در نمایشگاه «کاروان آفتاب» برای بازدیدعلاقه مندان به نمایش گذاشته ایم که امیدورایم این فعالیتها مورد قبول امام رضا(ع) قرار بگیرد.

نیاکان توضیح داد: امسال پنجمین جشنواره خاطره و سفرنامه نویسی رضوی را با بخش ویژه زیارت اولی ها و در دو زبان فارسی و عربی برگزار کردیم که استقبال بسیار خوبی از این جشنواره صورت گرفت و 450 اثر به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد.

نمایشگاه ها فرصتی برای آشنایی مسؤولان با شرکتهای تولیدکننده در حوزه فرهنگ و هنر هستند

تهیه کننده انیمیشن سینمایی «در مسیر باران» با اشاره به برگزاری نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: نمایشگاهها فرصتی خیلی خوبی برای آشنایی مردم ومسئولان با شرکتهای تولید کننده در حوزه فرهنگ و هنر به ویژه فرهنگ رضوی هستند.

مریم چوپان زاده افزود: در این نمایشگاهها مسؤولان می توانند کارهایی که در مشهد در حوزه امام رضا(ع) انجام می شود را از نزدیک ببینند و با فعالیتهای آنها آشنا شوند و پروژه های  آینده خود را به آنها سفارش بدهند که این امر منجر به اشتغالزایی جوانان این شهر می شود.

چوپان زاده با اشاره به جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: بالاخره باید فضاهایی باشد که تولیدکنندگان فرهنگی و هنری بتوانند  آثار خود را ارائه کنند. ما نیز با بخشی از تیزرهای تبلیغاتی تولیدی،برنامه های گزارش آگهی، سینمایی و برنامه های آموزشی خود در کنار دیگر نهادها شرکت کردیم که فرصت بسیار خوبی بود.

وی توضیح داد: حدود شانزده سال سابقه کاری دارم و الان در مجموعه «بنیان فیلم» حدود 50 نفر نیروی ثابت داریم ونیروهای پروژه ای داریم. در این سالها تهیه کنندگی یک مجموعه انیمیشن هفت قسمتی با عنوان «دانه های مروارید» از احادیث امام رضا(ع) و «یادگار بهشت» به سفارش بنیاد بین المللی امام رضا(ع)که در چهارده جشنواره در سالهای گذشته مقام اول را آورده و یک پروژه دیگر به نام «تولد آفتاب» که در شانزده جشنواره مقام اول را آورده بر عهده داشته ام که با محوریت امام رضا(ع) بوده است.

«کاروان آفتاب» در مسیر ارتباط با مردم قرار دارد

معاون فرهنگی وزیر علوم در بازدید از نمایشگاه «کاروان آفتاب» گفت: جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» در مسیر ارتباط با مردم قرار دارد ولی نباید در این مسیر عجله کرد. چون نشر زودهنگام و بیش از حد آثار می تواند عمق کار را کم کند.

دکتر ضیاء هاشمی افزود: اصل برگزاری نمایشگاه به جهت اینکه ارتباط تصویری با افراد برقرار می کند کار مهمی است.چراکه باعث شکل گیری ایده هایی می شوند که خود می تواند سرمنشا و آغازگر یک راه ارزشمند برای تولیدات فرهنگی هنری و علمی باشد.

وی ادامه داد: این نمایشگاه هم در نوع خودش تنوع خوبی داشت البته در بخش هنری نو آوریهای زیادی دیده می شود.

هاشمی در خصوص مجموعه فضایی نمایشگاه گفت: نمایشگاه از نظر زیبایی شناختی مجموعه جذاب و اثرگذاری بود ولی مهم تر از بعد زیبایی شناسی  این است که کارهای نو و بدیع در بخش های مختلف چه در حوزه کودک و نوجوان و  دانشجویان و چه در مورد بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و مجموعه ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی چشمگیر است.

وی با بیان اینکه همین انتظار هم از این جشنواره که در طول سالها تبدیل به یک جریان فکری هنری و فرهنگی شده می رود افزود: جشنواره و نمایشگاه «کاروان آفتاب» هر روز و هر سال باید نوآوری هایی در بخش های فرهنگی هنری داشته باشد.

هاشمی با اشاره به نقش مهم رسانه ملی در آگاهی دادن و شناخت به مردم درباره این جشنواره گفت: باید اجازه داد این ارتباط در یک مسیر طبیعی برقرار شود.

وی تاکید کرد: این تولیدات و خلاقیتها به تدریج باید مخاطبان خودش را پیدا کند. چراکه عمق اثرگذاری و کیفیت آثار مهم تر از کمیت و شهرت آثار است. شهرت و کمیت آثار باید تابعی از کیفیت و ژرف اندیشی و همراهی اثر با پیام باشد.

هاشمی با بیان اینکه اگر اثری پیام آور نباشد و نتواند با ذهن و جان مخاطب ارتباط برقرار کند، نشر و ترویج آن می تواند عمرش را کوتاه کند تصریح کرد: اعتقاد دارم که روند پیوند آثار در این حوزه با توده مردم باید در یک روند تدریجی پیش رود و از این رو من سرعت ارتباط با مردم را سرعت مقبولی می دانم و فکر میکنم بیش از این لازم نیست به آن دامن زده شود./303/934/ب1