بصیرت‌افزایی، رسالت مداحان
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از روزنامه کیهان، یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر شدت یافته است، اعتراض برخی افراد و جریانات سیاسی به سخنان سیاسی، روشنگری‌ها و موضع‌گیری‌های برخی مداحان در هیئت‌های عزاداری اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام است. این اعتراض که بعضاً ظاهری مقدس نیز به خود می‌گیرد مدعی است مردم آمده‌اند که روضه‌ای گوش کنند و در مصائب اهل بیت گریه‌ای کنند و نباید این جلسات مقدس، با آلودگی‌های سیاسی مورد وهن قرار گرفته و خراب شود. متأسفانه برخی ساده‌اندیشان نیز این سخن را تکرار می‌نمایند بدون آنکه به نیات گویندگان این سخنان واقف باشند. حکایت است که سفیر انگلستان در یکی از کشورهای اسلامی، صدای مؤذنی را که با صدای بلند اذان می‌گفت شنید و پرسید این فرد چه می‌گوید؟ جواب دادند اذان می‌گوید. سفیر پرسید آیا این کار او برای ما ضرری نیز دارد؟ گفتند نه مشکلی نیست؛ او اذان می‌گوید و مردم می‌آیند و نمازی می‌خوانند و می‌روند. سفیر اظهار داشت: «اگر چنین است بگذار آن‌قدر اذان بگوید تا حنجره‌اش پاره شود.» اذان و اسلامی که از آن مبارزه با ظلم و استکبار و استعمار نجوشد، همان اسلام آمریکایی است؛ اسلام برخی کشورهای به ظاهر اسلامی که دست ظالمان تاریخ را از پشت بسته‌اند و با حکومت‌های مرتجع خویش و به اسم اسلام، تیشه به ریشه اسلام می‌زنند. به ظاهر مسلمانانی که با جنایتکارانی چون اوباما و بوش و... شراب می‌نوشند و می‌رقصند و در عشرتکده‌ها به فساد مشغول‌اند و نام خود را نیز مسلمان می‌نامند. اعتراض‌کنندگان به روشنگری سیاسی مداحان، دانسته و نادانسته به دنبال ترویج همان سبک اسلام آمریکایی و دروغین هستند و نیت واقعی خود را با ظاهری موجه مخفی می‌نمایند. اتفاقاً همین که برخی از جماعت غرب‌زده به مخالفت با روشنگری‌های سیاسی مداحان در جلسات می‌پردازند، دلیل بر صحت و درستی اقدامی است که در حال انجام است؛ چرا که دشمن در جایی که ضرری برای وی وجود ندارد، مقابله‌ای نیز انجام نمی‌دهد. اصولاً تفاوت اسلام ناب محمدی که حضرت روح‌الله احیاگر آن در این عصر و زمانه بودند با اسلام آمریکایی در همین موضوعات است. اسلام، نه دینِ فردی، که آیین اداره اجتماع است و تک‌تک مسلمانان وظیفه دارند که در مسیر گسترش اسلام در جامعه تلاش و کوشش نموده و با اقدامات دشمن برای به زوال کشاندن حکومت اسلامی به مقابله پردازند و در این مسیر، نقش خواص جامعه نقشی غیرقابل انکار است. جامعه مداحان به عنوان بخشی از جامعه خواص که دارای تریبون و منبر است و مخاطبان ویژه که اکثراً نیز از جمع جوانان و نوجوانان کشور هستند، مورد خطاب ایشان بوده و به این جامعه دلالت دارند، جایگاه ویژه‌ای در روشنگری دارند. ارتقای بصیرت دینی و سیاسی، تقویت جایگاه اسلام در اداره جامعه و رشد فضایل، ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی، آگاه‌سازی مخاطبان از توطئه‌های دشمن برای نفوذ، مقابله با جنگ فرهنگی دشمن و... تنها برخی از اقداماتی است که جامعه مداحان کشور می‌تواند زمینه‌ساز آن باشد و نباید فراموش کرد برخلاف برخی شبکه‌های اجتماعی مجازی که در بستر اینترنت و فضای سایبر روی می‌دهد و هویت آن مشخص نیست، جامعه مخاطب در منبر مداحان، یک جمعیت و شبکه اجتماعی واقعی و حقیقی است که ظرفیت فراوانی برای اقدام و عمل دارد و این هنر جامعه مداحان کشور است که این جامعه اکثراً جوان را چگونه و به کدام سمت‌وسو، حرکت و راهنمایی کنند. «وقتی‌که در یک جماعتی ده هزار جوان یا پنج هزار جوان جمع شدند و دلشان را دادند به شما [مداحان]، شما می‌توانید با یک اجرای عالی، هنرمندانه و پُرمغز، این‌ها را تبدیل کنید به انسان‌های کارآمدی که با عزم جزم بروند دنبال کار، می‌توانید هم تبدیل کنید به آدم‌های بی‌خیال، بی‌فکر، ناامید و از لحاظ معنوی تهیدست؛ این کار را هم می‌شود کرد. شما از این فرصت استفاده کنید و آن شقّ اوّل را انتخاب کنید.» (امام خامنه‌ای 11/1/1395) باید توجه داشت که «امروز سرِ قضیّه جوانها، یک جنگ نرمِ زیرپوستیِ بسیار فراگیری بین جمهوری اسلامی و آمریکا و همدستان آمریکا و صهیونیست‌ها برقرار است.... دشمن، افسر جنگ نرم ما را، که جوانها هستند، یک جور می‌پسندد، جمهوری اسلامی یک جور می‌پسندد.... [دشمن] جوان ایرانی را می‌خواهد تبدیل کند به ... عنصری که نه ایمان درستی دارد، نه شجاعت آن‌چنانی دارد، نه انگیزه‌ای دارد، نه امیدی دارد؛ می‌خواهد تبدیل کند به این. جمهوری اسلامی درست نقطه مقابل [است]؛ می‌خواهد این جوان تبدیل بشود به یک عنصر فعّال و اثرگذار.» (امام خامنه‌ای،1/2/1395) این موضوع، مسئولیت جامعه مداحان را سنگین می‌سازد تا خود را برای نبرد با عناصر دشمن در این معرکه آماده سازند. جامعه مداحان علاوه بر این که مخاطب را با مصائب اهل بیت علیهم‌السلام در دوران زندگی ایشان در ادوار تاریخی گذشته آشنا می‌سازد؛ باید دشمنان اسلام در عصر کنونی را نیز معرفی نماید. شهید مرتضی مطهری در سخنرانی مشهور خود می‌فرمود: «شمر هزار و اندی سال پیش مُرد؛ شمر امروزت را بشناس» مداحان می‌توانند به صورت هنرمندانه این شمرها و یزیدهای زمانه را در جلسات مداحی و روضه‌خوانی به مخاطب معرفی کنند و تلاش نمایند مخاطب خود را برای مبارزه در این جنگ نرم زیرپوستی بسیار گسترده، به بصیرتی مجهز نمایند که سلاح دشمن بر او کارگر نباشد.
البته در کنار جریان سیاسی دشمن که پرداختن به موضوعات سیاسی و روشنگری توسط مداحان انقلابی را مذموم می‌شمارد، جریانات دیگری نیز وجود دارند که سعی در به انحراف کشاندن این مجالس مذهبی و جامعه مداحی دارند. تشیع انگلیسی که به واقع واژه‌ای معنادار است در این زمره است. جریانی که با ظاهر دفاع از مقدسات تشیع، در دامن اختلاف شیعه و سنی دمیده و به جای تشویق به وحدت مسلمانان، به برادرکشی دعوت می‌کند. توهین به مقدسات برادران اهل سنت و دعوت به برخی اقدامات خرافی، پوچ و بی‌معنی به بهانه عزاداری که هیچ منطق استدلالی، روایی و اسلامی ندارد، برخی از اقدامات این جماعت انگلیسی مذهب است. نام‌گذاری‌های بدعت‌آمیز که در تاریخ شیعه هیچ‌گاه وجود نداشته است و دعوت به بزرگداشت این ایام آن‌هم با روش‌هایی به همین اندازه عجیب و بدعت‌آمیز و توهین به علما و مراجع بزرگواری که مخالفت خود را با این مسائل اعلام و به روشنگری در خصوص این بدعت‌ها پرداخته‌اند، شروع حرکت خزنده و خطرناکی است که باید آن را در نطفه خفه کرد و اجازه بروز و ظهور را از آن گرفت و در این عرصه نیز جامعه مداحان نقش ویژه‌ای دارند.
اکنون در ایام محرم الحرام شایسته است جامعه مداحان کشور برنامه‌ریزی مناسب و مدونی برای استفاده از این ظرفیت عظیم و ویژه داشته باشد تا بتوان حداکثر بهره‌برداری را از حضور مردم و به خصوص جوانان در این مجالس و منابر را به دست آورد. مداحی کار مقدس و مبارکی است و چنانچه این امر توأم با بصیرت‌افزایی مخاطبین باشد، اجر صدچندان خواهد یافت. امام خامنه‌ای در دیدار با جامعه مداحان فرموده‌اند: «معروف است که می‌گویند شَرف هر علمی بستگی دارد به شَرف موضوع آن علم؛ هر علمی که موضوع آن شرافت بیشتری دارد، آن علم هم شرافت بیشتری دارد. حالا اگر این را از علم به مشاغل تسرّی بدهیم، موضوع مشغله شما و کار شما و همّت شما عبارت است از مدح اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و بصیرت‌افزایی و بیدارگری مستمعین؛ بالاترین چیزها است، خیلی باارزش است، از این ارزش استفاده کنید.» این که به عنوان یک مبلغ دین و فرد صاحب تریبون، از حادثه کربلا، درس مذاکره را به عنوان اصلی‌ترین درس، استخراج و مخاطب را به سازش با باطل و طاغوت دعوت کنیم یا این که عاشورا را درس عزت و شرافت و مبارزه با طاغوت و استکبار معرفی نماییم و به مخاطب، روحیه مقاومت و استقامت را القا نماییم، تفاوت مداح بی‌بصیرت وغافل با مداح بصیر و روشن‌ضمیر است. مداحان باید علاوه بر هنر مداحی، بر فهم تاریخ اسلام نیز مسلط گردند تا بتوانند راهنمای خوبی برای مخاطب و پامنبری‌های علاقه‌مند به اهل بیت باشند در غیر این صورت فهم غلط و ناقص تاریخ اسلام، باعث بیراهه رفتن مداح و مخاطب او خواهد بود./836/د102/ل