حوزه بدون شنیدن نظرات مخالف دچار خمودگی و انزوا می شود

حجت الاسلام محمدرضا باقر زاده عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در ارتباط با طرح مسأله به رسمیت شناختن نظرات مخالف در حوزه از سوی رهبر معظم انقلاب در دیدار روز چهارشنبه با طلاب و فضلای حوزه های علمیه، اظهار داشت: تا کنون در این راستا نشست های زیادی در دانشگاه ها و حوزه ها برگزار شده است ولی هنوز به هدف اصلی نرسیده ایم.

وی افزود: از دغدغه رهبر معظم انقلاب مشخص است که سخن ایشان صرفا بحث علمی برای اثبات علمیت دانشجو یا استاد و ثبت یک مطلب علمی نیست، بلکه جانمایه کرسی های آزاد اندیشی بیشتر شنیدن نظرات مخالف و دیدگاه ها و نظریه های مستقر است و حوزه باید همچنان محل تضارب آراء باشد.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه با بیان این که طبق دغدغه رهبر معظم انقلاب، تک صدایی و در یک سویه حرکت کردن مطلوب نیست، گفت: این که اجازه طرح بحث های جدید و نو  مخالف داده نشود در ابتدا به این دلیل که شاید در حمایت از ارزش ها باشد مطلوب به نظر می رسد ولی در نهایت حوزه دچار نوعی خمودگی، انزوا، ترس و عدم رشد می شود که به صلاح هیچ مرکز علمی از جمله حوزه های علمیه که پرچم دار آزاد اندیشی بوده، نخواهد بود.

وی تأکید کرد: حوزه های علمیه در طول تاریخ محل تضارب آراء بوده و حتی در مناظراتی که در طول تاریخ بین مذاهب اسلامی و بین مسلمان و غیر مسلمانان و صاحبان اندیشه مخالف مطرح شده هویت حوزه را نشان می دهد، بنابراین نباید ما حوزه را یک دست ببینیم و همه نظرات را طبق هنجارهای حتی مقبول بایکوت کنیم.

حجت الاسلام باقرزاده رهبر معظم انقلاب را موافق طرح آزاد اندیشه عنوان و تأکید کرد: از منظومه فرمایشات ایشان به دست می آید که با هزل گویی و یک طرفه گویی مخالف هستند، البته طرح اندیشه مخالف بدون نقد درست آن نیز کار مطلوبی نیست.

وی تصریح کرد: آزادی اندیشه به این معنا نیست که یک نفر تریبون به دست بگیرد و ناقد صوری او نیز حرف های خود را بزند؛ رهبر انقلاب این را قبول ندارند و بر مدیریت کرسی ها تأکید کردند و این که حلقه های نقد شکل بگیرد و اندیشه مخالف و موافق در برابر هم قرار بگیرد، چراکه چالش سازی برای اندیشه ها به رشد علم و تولید علم کمک می کند که هدف اصلی نیز همین است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی بیان داشت: ما باید به سمت فضای آزاد اندیشی برویم یعنی این فضا در محیط های علمی نه سیاست زده و متعصبانه ایجاد شود و در ارتباط با اندیشه های نادر و شاذ به بحث و نظر بپردازند؛ البته امروز مراکزی هستند که کرسی هایی را برگزار می کنند که حتی اجازه حضور اندیشه مخالف خود را نمی دهند حتی نه در حوزه بلکه در بین نیروهای غیرارزشی گاهی وقتی کرسی به دست می آوردند تحمل شنیدن دیدگاه های مخالف خود را ندارند.

وی با اشاره به لزوم تحمل نظرات مخالف در عرصه های گونان یادآور شد: باید به سمتی برویم که هر سلیقه و مسلکی اعم از فقهی و سیاسی و فلسفی و عرفانی تحمل نظریه های مخالف را داشته باشند و در وهله اول باید مدیریت حوزه این بحث را تدارک ببیند که مشارکت همه صاحبان اندیشه را می طلبد.

استاد مرکز تخصصی مهدویت در پاسخ به این سؤال که حوزه باید بیشتر به سمت برگزاری کرسی های آزاد اندیشی با طرح چه موضوعاتی برود، گفت: حوزه های علم متکثر است، به عنوان مثال در بحث های فلسفی مخالفان و موافقان فلسفه و عرفان و صوفیه بحث کنند یا در حوزه سیاسی موافقان و مخالفان برجام به صورت فقهی و دقیق حرف خود را مطرح کنند، بحث مقابله باتحریم، انقلابی گری و انقلابی بودن حوزه، محیط زیست، شهرسازی، فساد اداری، اساس نظام از جمله قوای مختلف نیز از جمله بحث های لازم برای طرح است.

حجت الاسلام باقرزاده افزود: یا در ارتباط با حوزه زنان موافقان و مخالفان بحث های متعددی دارند، از جمله در ارث و قیمومیت و ریاست جمهوری زنان، حق طلاق، اشتغال، تحصیل یا حجاب و الزام های حکومتی در این باره یا در بحث عذاب های الهی از جمله حدود و تعزیرات و بحث های ولایت فقیه، احزاب و جمهوریت، بانکداری جای برگزاری کرسی های آزاد اندیشی دارند.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در پایان بیان داشت: اگر آستین ها بالا زده شود و مراکز مختلف و مجموعه های حوزوی پای کار بیایند و بستر را فراهم کنند و از متخصصان در این زمینه دعوت کنند اثرات خوبی در آینده از این موضوعات می بینیم./1330/ج