یادبود سالروز ارتحال آیت الله حجت؛
مقامی بزرگ‌تر از مرجعیت!
او را چنان ستوده‌اند که بسیار اهل پرهیزگاری بود و از تظاهر دوری می‌جست؛ برای همین گفته بود که نامش را در منابر نبرند تا ردایی برای مرجعیتش دوخته نشود.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، «آخر زادی من الدنیا تربة الحسین» این جمله را وقتی به زبان آورد که اندکی تربت امام حسین علیه السلام را برایش آوردند. آخرین توشه را برداشت و از دنیا رحلت کرد. آن روز دوشنبه 29 دی 1331 شمسی مطابق 3 جمادی الاول 1372 قمری بود.
آیت الله سید محمد حجت کوه کمره‌ای چند روز پیش، از سفر آخرتش خبر داده بود. استخاره گرفت آیه « لَهُ دَعْوَةُ الْحَقّ » آمد؛ مُهر خاتمش را شکست و اسنادش را به سید احمد شبیری زنجانی (د.1352ش) سپرد و باقی مانده سهم امام را به دامادش شیخ مرتضی حائری (د.1364ش) فرزند آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی سفارش کرد که در محلش استفاده کند.
او را چنان ستوده‌اند که بسیار اهل پرهیزگاری بود و از تظاهر دوری می‌جست؛ برای همین گفته بود که نامش را در منابر نبرند تا ردایی برای مرجعیتش دوخته نشود با آن که مرحوم آیت الله مؤسس، احتیاطات خود را به وی ارجاع می‌داد و امامت جماعت حرم حضرت معصومه سلام الله علیه را به او واگذار کرده بود.
پس از درگذشت آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی (د.1326ش) و حاج آقا حسینی قمی (د.1327ش) بسیاری از مؤمنان به ویژه در آذربایجان از وی تقلید کردند.
حافظه‌ای بسیار قوی داشت چنان که گفته بود: «اگر ۲۰ سال پیش حدیثی را در بحارالانوار دیده باشم با فضل الهی می‌توانم بگویم عین روایت چه بوده و در کدام صفحه قرار داشته». اراده قوی او را نیز یادآور شده‌اند که به یک باره به توصیه پزشکان، سیگار را ترک کرد.
آیت الله حجت پس از ارتحال حاج شیخ عبدالکریم (د.1315ش) همراه با آیت الله سید محمد تقی خوانساری (د.1331ش) و آیت الله سید صدرالدین صدر (د.1332ش) که به مراجع ثلاث مشهور شدند زعامت حوزه را تا زمان ورود آیت الله بروجردی در سال 1323ش به قم برعهده گرفت و جایگاه تدریس خود را هم به ایشان واگذار کرد.
آیت الله حجت تألیفات متنوعی در فقه و اصول و حدیث و رجال داشت و شاگردان بسیاری نیز تربیت کرد. درس بیع او را شیخ یحیی فاضل همدانی و شیخ ابوطالب تجلیل تبریزی و درس اصول او را شیخ علی صافی گلپایگانی با عنوان «المَحَجَّه فی تقریرات الحُجَّه» نوشته‌اند.
حدود یک سال پیش از رحلت هم به دلیل بیماری در بیمارستان فیروزآبادی تهران بستری شده بود. با تشییع مجدد و نمادین رضاخان قلدر در قم هم مخالفت کرد. او همچون آیت الله حائری، در فکر تثبیت حوزه و معیشت طلاب بود و از فعالیت در مسائل سیاسی و رویارویی مستقیم با حکومت طاغوت، پرهیز می‌کرد بود و در دوران مرجعیت خود از ملاقات با شاه و دیگر رجال حکومتی خودداری کرده و آنان را به حضور نمی‌پذیرفت.
آیت الله سید محمد حجت، در کنار تدریس و تربیت شاگرد و زعامت حوزه به امور اجتماعی و فرهنگی نیز اهتمام داشت. ده‌ها جلد کتاب خطی نفیس را در کتابخانه خود گردآوری کرده بود.
با برکناری و هلاکت رضا خان و رونق حوزه علمیه، ساخت یک مدرسه بزرگ که گنجایش طلاب جدید را داشته باشد در قم احساس شد. آیت الله حجت پارک کامران میرزا پسر ناصرالدین شاه را در سال 1324خریداری کرد و ساختمان داخلی آن را به مدرسه علمیه تبدیل نمود. پس از الحاق زمین‌های اطراف، عملیات ساختمانی در این ملک نزدیک حرم آغاز شد. علامه طباطبایی نقشه این ساختمان جدید را ترسیم کرده بود. مدرسه جدید حجتیه دو سال بعد افتتاح شد. کتابخانه این مدرسه هم بعدها تاسیس گردید.
پدرش سید علی کوه کمری تبریزی از علمای بزرگ آذربایجان بود و در سال 1319ش در تبریز درگذشت و پیکرش را در قم در حالی که پسرش از زعمای حوزه قم به شمار می رفت با شکوه تمام به خاک سپردند.
عموی پدرش نیز سید حسین کوه کمری از علمای بزرگ نجف بود و در 1261ش درگذشته بود.
سید محمد حجت کوه کمری خود به سال 1271ش در تبریز به دنیا آمده بود و از سادات کوه کمری آذربایجان به شمار می‌رفت که نسبشان به امام سجاد علیه السلام برمی گردد.
سید محمد دروس حوزه را در همان تبریز آغاز کرد و تا تدریس لمعه در حوزه تبریز اشتغال داشت تا این که برای تکمیل تحصیلات عالی در سال 1291ش به نجف رفت و از استادان بزرگ آن زمان بهره برد.
علمای شهیری چون شیخ الشریعه اصفهانی، سید ابوالحسن اصفهانی، سید محمد فیروزآبادی، عبدالکریم حائری، میرزا محمدحسین نائینی، ضیاءالدین عراقی، سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، سید ابوتراب خوانساری، محمدحسین نائینی، آقا ضیاء عراقی، علی قوچانی و شیخ‌علی گنابادی و حیدرقلی‌خان سردار کابلی.
آیت الله حجت اما همیشه از بیماری مزمنی رنج می‌برد و نتوانست آب و هوای عراق را تحمل کند و به ناچار یک بار به تبریز بازگشت و بار دیگر در زمان حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم رهسپار شد و تا آخر عمر در این شهر زیست و یک بار هم برای زیارت امام رضا علیه السلام به مشهد مشرف گردید.
کرسی درس او در مدرسه دارالشفا و حرم مطهر قرار داشته و مهمترین حلقه درسی فقه پس از رحلت آیت الله حائری را تشکیل می‌داده است چنانکه در نجف نیز چنین بوده است.
وقـتـی خـبر رحلت سید محمد حجت به آیت الله بروجردی رسید در فقدان آن عالم فرزانه که در راه اعتلای حوزه و مرجعیت دینی از هیچ کاری فروگذار نکرده بود فرمود: «کمرم شکست».
مرحوم آیت الله سید محمد حجت کوه کمره‌ای پس از يك تشييع به ياد ماندني، در مدرسه حجتيه كه خود تاسيس كرده بود، به خاك سپرده شد. از او دو پسر اهل علم به نام سید محسن (د.1356ش) و سید حسن (د.1368ش) به یادگار ماند.
/841/ج
حامد عبدالهی
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
آیا ایشان در کجای فیضیه مدفونند؟
آیا الان پسرانشان در قید حیاتند؟ خبری ازشان ندارید؟
آخر می دانید که کوه کمر در قره داغ نزدیکی های شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است.
خیلی عالی و دلنشین تنظیم شده است
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا الْمُرْتَضَى الْإِمَامِ التَّقِیِّ النَّقِیِ وَ حُجَّتِکَ عَلَى مَنْ فَوْقَ الْأَرْضِ وَ مَنْ تَحْتَ الثَّرَى الصِّدِّیقِ الشَّهِیدِ صَلاَةً کَثِیرَةً تَامَّةً زَاکِیَةً مُتَوَاصِلَةً مُتَوَاتِرَةً مُتَرَادِفَةً کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ