آنچه نخبگان سیاسی باید بدانند

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، زهرا ابراهیمی، مدیر گروه نویسندگی صریر وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در یادداشتی نوشت:مهم‌ترین تفاوت انسان با سایر موجودات قدرت انتخاب و اختیار است. انسان به‌واسطهٔ این ویژگی در بسترهای متفاوت فردی، اجتماعی، سیاسی و.. دست به انتخاب می‌زند و متناسب با نظام ارزش‌گذاری که بدان معتقد است به‌گزینش آنچه مطلوب می‌پندارد اهتمام می‌ورزد.

در میان این انتخاب‌ها اما بارها شاهد بوده‌ایم که نوع انتخاب انسان تحت تأثیر عوامل متعدد قرارگرفته است. به‌عنوان‌مثال سیاست یکی از عرصه‌هایی است که انسان در آن حق انتخاب دارد. افرادی که از موقعیت اجتماعی و سیاسی بالایی برخوردار بوده‌اند به‌راحتی توانسته‌اند دیگران را تحت تأثیر قرار داده و جهت رأی و نظر آن‌ها را به همان سمت و سویی که خود تمایل دارند تغییر دهند.

این مسئله درجایی که تغییر جهت رأی و نظر مردم به سمت مسیری درست و انتخابی صحیح انجام پذیرد نه‌تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند بلکه راه را بر مردم هموار می‌سازد و سلامت و سعادت اجتماع را تضمین می‌نماید.

اما چنانچه آنان که در رأی مردم تأثیر می‌گذارند خود صاحب رأیی نادرست بوده و دست به انتخاب اصلح نزده باشند این تبعیت مردم به‌شدت نتایج نامطلوبی را به بار خواهد آورد.

اگرچه داشتن الگو و تبعیت از او، امری کاملاً منطقی و عقلانی است اما در نگاه اسلام تأیید الگو داشتن به معنی عدم بهره‌برداری از عقل نیست. اصلاً نیاز به الگو را هم عقل تأیید می‌کند. بنابراین جامعهٔ ما اگرچه در انتخاب‌های سیاسی نیازمند بهره بردن از رهنمود نخبگان است اما این تبعیت و تقلیدها نباید به‌گونه‌ای باشد که افراد زحمت تحقیق و تلاش تفحص در امور سیاسی را به‌طورکلی از عهدهٔ خود برداشته و به تقلید بسنده کنند.

چیزی که در یک انتخاب صحیح به آن نیاز داریم از دو جهت قابل تبیین است. یکی پذیرش نیاز به تبعیت از نخبگان سیاسی که عقل سلیم هم بر این امر صحه می‌گذارد و دیگری پرهیز از تبعیت محض بدون تحقیق.

آنچه برخی از مردم در امور سیاسی بدان تمسک می‌جویند تبعیت از دیگران است درحالی‌که آنچه بیش از تقلید و تبعیت بدان نیازمندند ورود به عرصهٔ تحقیق می‌باشد.

در سال‌های اخیر پتانسیل مردم برای مسئولیت‌پذیری سیاسی بالا رفته است و این فرصت می‌تواند زمینه را برای تهییج مردم به تحقیق فراهم سازد. به نظر می‌رسد نخبگان سیاسی در کنار ارائهٔ نظرات سیاسی خویش و بیان مصداق‌های صریح انتخاباتی بهتر است به تبیین ملاک‌ها و معیارهای لازم در یک انتخاب درست بپردازند.

شیوهٔ به‌کارگیری در تشویق مردم به رأی دادن،  توسط نخبگان سیاسی به دو شکل قابل‌تصور است. عده‌ای شخص خاصی را مدنظر قرار داده و برای تشویق مردم به انتخابات،  تمام ملاک‌ها را همچون لباسی بر تن همان مصداقی می‌کنند که موردنظرشان است. درحالی‌که این روش قدرت تأمل و تفکر را از مردم گرفته و آن‌ها را به‌اصطلاح آماده خور سیاسی بار می‌آورد. درحالی‌که در روش دوم، یک نخبهٔ سیاسی تنها به ذکر ملاک‌ها و معیارهای لازم در انتخاب اصلح می‌پردازد و به مردم اجازه می‌دهد تا با تعقل و تأمل در ملاک‌ها، خودشان اصلح را انتخاب نمایند. دقیقاً شبیه همان روشی که مقام معظم رهبری نیز برای هدایت مردم جامعه بکار می‌گیرند.

فرق است میان زمانی که شما شخصی را معین نموده و او را مزین به ملاک‌ها نمایید،  با زمانی که ملاک‌ها را ارائه دهید و از مردم بخواهید خودشان شخص موردنظر را پیدا کنند.

دلیل اهمیت این موضوع به میزان تأثیرگذاری اجتماعی افراد بازمی‌گردد. هرچقدر موقعیت اجتماعی افراد در میان مردم بالاتر باشد تأثیرگذاری آن‌ها در ذهن و قلب مردم نیز بیشتر است. حالا اگر کسی از طریق پروپاگاندا و هوچی‌گری‌های تبلیغاتی ‌شأنی در میان اجتماع یافته باشد به‌راحتی می‌تواند لباس ملاک‌ها را بر تن مصداقی که خود می‌خواهد بپوشاند؛ اما وقتی مردم با شمّ سیاسی تربیت شوند این نوع تبلیغات در آن‌ها کارساز نخواهد بود.

بنابراین نخبگان جامعه باید به این کلام مقدس توجه کامل داشته باشند و بدانند که اگر در مسیرهدایت مردم دچار خطا شوند گناه مضاعفی بر دوش خواهند گرفت چراکه خداوند در قرآن می‌فرماید:

وَلَیحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ

و آن‌ها علاوه بر بار سنگین گناهان خود بار گناهان هر که را گمراه کرده‌اند نیز به دوش می‌گیرند.