انسان باید خود را عین وابستگی به خداوند بداند

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله غلامرضا فیاضی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در درس اخلاق مرکز تخصصی فلسفه اسلامی گفت: در تفسیر علی ابن ابراهیم از امام صادق نقل شده است که منظور از ساهون در آیه « وویل للمصلین، الذین هم فی صلاتهم ساهون» نمازگزارانی هستند که بدون عذر نماز را از اول وقت به تأخیر می اندازند به طور کلی نمازگزارانی که عمدا خود را به سهو و غفلت از نماز می اندازند و نماز می خوانند و اهمیت نمی دهند تعبیر به «ساهون» شده است.

وی افزود: مرحوم آیت الله بهجت به آقای ابوترابی توصیه کرده بودند که دنیا و آخرت ما به وسیله نماز اصلاح می شود و نماز نیز با حضور قلب حاصل و کامل می شود و حصول حضور قلب هم مشروط به ترک لغویات است؛ در نماز نیز توجه به معانی کلمات حضور قلب نیست بلکه انسان باید توجه کند که در مقابل چه کسی ایستاده است.

استاد اخلاق حوزه علمیه گفت: با ذکر کلماتی از کتاب آداب الصلاه امام خمینی گفت: توجه به اینکه خداوند یعنی قدرت بی منتهایی که همه عالم را مدیریت می کند یکی از مقامات سیر و سلوک است و به عبارت بهتر بدنیست در مقام تشبیه بگوییم همه ما می دانیم بدن ما در اختیار روح است و اختیاری از خود ندارد و وقتی هم روح کنار می رود این بدن می افتد و تفاوتی با درخت و سنگ ندارد؛ خدای متعال، با تفاوت بی نهایت مثل روح برای هستی هستند و همه آثار هستی به پشتوانه وجود حق هستند که اگر حق نباشد هستی هم حیاتی ندارد.

وی تأکید کرد: فلسفه متعالیه ملاصدرا به خوبی نشان داده که وجود مخلوق عین فقر و وابستگی به حضرت حق است و حقیقت مخلوقات عین وابستگی است نه اینکه فقط وابسته باشد؛ هستی مخلوق با آن تعلق شکل می گیرد که اگر وابسته نباشد خدایی در مقابل خدا می شود و همین امر که هستی و بقاء مخلوق وابسته به خداوند است عزیز بوده و دیگران ذلیل و محتاج به او هستند.

رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به مقام عبودیت خداوند اظهار داشت: عبودیت خداوند مثل برده و ارباب نیست که نفَس خود را می کشد و اعتبارا برده شده و خرید و فروش می شود و هیچگاه وجودش وابسته به مولا نیست اما عبودیت انسان ها نسبت به خداوند همین فقر وجودی است و برای مثال وقتی «الله اکبر» در نماز می گوییم از اراده خداوند است.

وی با قرائت متنی از کتاب سرالصلات امام خمینی اظهار داشت: کمال و نقص انسانیت تابع توجه به احتیاج مخلوق به خداوند بوده و کسی که توجه به این ندارد از طریق انسانیت به دور است و باید گفت اگر انسان بخواهد خریت خود را بسنجد باید ببیند که «انانیت» و خودبینی چقدر برایش مهم است؛ قرآن که بسیار با ادب صحبت کرده است وقتی به عالم به عمل می رسد از تعبیر الاغ و سگ استفاده می کند چرا که هر چه خودخواهی در انسان حاکم باشد از مقام قرب الهی دور است و این آفت برای علما و روحانیون آفت بزرگ تری است.

آیت الله فیاضی تصریح کرد: خروج از منیت ها اولین راه برای سلوک است و اگر ظل ربوبیت در انسان تقویت شد سختی هایی را که می کشد ارزش دارد و در غیر این صورت همه تلاش هایی که می کند اگر ثمره هم داشته باشد باطل و سلوک به سمت نفس است؛ هرگاه خداوند مؤمنی را دوست بدارد به سختی و ریاضت می اندازد که ساخته شود.

وی اظهار داشت: هجرت معنوی خروج از نفس و دنیا است و هجرت به سوی رسول و ولی هجرت الی الله است؛ اولین قدم برای سلوک و هجرت معنوی خروج از خودخواهی و انانیت است و در متن کتاب امام خمینی تشبیه بسیار زیبایی است از این امر شده است؛ در سفر و هجرت به سوی خداوند اگر اذان خودخواهی از شهر درون شنیده شود انسان هنوز مسافر نشده است.

این استاد بزرگ فلسفه اسلامی گفت: اگر انسان به علم بپردازد و از همین امر احساس کند که کسی شده این علم حجاب اکبر است و سالک نباید گول شیطان را در این مقام بخورد و به خاطر اینکه زیاد می داند از ادامه سیر و سلوک باز بماند و در همین مرحله اول باقی بماند؛ پس از اینکه انسان در مقام اول فهمید انسان عین وابستگی به خداوند متعال است و در مقام دوم باید ایمان پیدا کند.