علامه حسن زاده آملی معتقد بود علمای دین باید علم شناخت هستی را بدانند

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، محمدجواد لاریجانی استاد دانشگاه ظهر امروز در مراسم نکوداشت مرحوم علامه آیت الله حسن زاده آملی، در سالن همایش های دارالشفاء گفت: مرحوم پدر ما، آیت الله میرزا هاشم آملی فرزندان خود را به سوی علامه حسن زاده آملی سوق می داد و من بیش از سایر اخوان لاریجانی خدمت آن مرحوم تلمذ کرده ام و ریاضیات و نجوم را فرا گرفتم.

وی ادامه داد: آیت الله حسن زاده به علت مشکلات معیشتی اهل بیت خود را در آمل می گذاشت و خود نیز در اتاقی در قم زندگی می کرد و تنها یک چراغ والور برای گرمایش داشت؛ بعد از نماز صبح با آن مرحوم کلاس داشتم و بخشی از مجسطی را خواندم و آن مرحوم اول صبح خودش در را باز می کرد و دم در می ایستاد تا شاگردش در نزند و صاحبخانه اذیت نشود.

رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی ادامه داد: ما دانشگاهی ها علم را بقالی کرده ایم اما روند حوزه و به خصوص مرحوم حسن زاده تربیت شاگرد بود؛ درس دادنش به یک نفر تفاوتی با درس دادن به صد نفر نداشت و کاملا مایه می گذاشت؛ در دانشگاه اگر در مقطع ارشد دانشجویان کمتر از 4 نفر باشند دیگر حال تدریس نداریم.

وی با اشاره به نگارش یادنامه ای برای مرحوم حسن زاده آملی و مراجعه به یادداشت های خود، گفت: حدود 50 سال پیش مرحوم علامه حسن زاده نزدیک سه ماه در پردمه روستای مرحوم ملاهاشم آملی حضور داشت و کتاب کافی را اعراب گذاری می کرد که بسیار کار دقیقی است و من هم در درس وی حضور داشتم. برای یادنامه آن مرحوم یادداشت های 50 سال پیش این درس ها را پیدا کردم و ارائه دادم.

لاریجانی با اشاره به ورود علامه حسن زاده به علوم مختلف تصریح کرد: تلاش های علمی آن مرحوم از روی تفریح نبود و با اعتقاد به دو اصل که علمای دین باید هستی اطراف خود را بشناسند به هیأت و فیزیک مراجعه کرد؛ وی همچنین معتقد بود علمای علوم مادی باید بصیرت پیدا کنند و در هر دو مورد کمبود این امر را حس می کنیم.

وی در بیان بزرگی تلاش های علمی علامه حسن زاده آملی در ریاضیات گفت: اقلیدس سهم مهمی در شکل دهی به ذهن استدلالی محض دارد که ساختاری که به ریاضیات عرضه کرد اصل مهم آن نیز توازی بود و از زمان طرح این اصل تا کنون محل دعوای علمی و معرکه الآراء است؛ مرحوم ابن هیثم با کمک نور می خواست توازی را ثابت کند و خیام نیز «شرح ما اشکل» را نوشت اما علامه حسن زاده آملی برای این امر، مشرب خواجه نصیر را داشت و برای اثبات تعادل آن 16 استدلال آورده اند که من آن را شرح کرده ام و به فارسی ترجمه کرده ام.

نماینده سابق مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ریاضی دان روسی در قرن هیجدهم نشان داد که با اصول دیگر نمی توان توازی را اثبات کرد و هندسه های غیر اقلیدسی از همین جا پدید آمد؛ فیزیک مبتنی بر نظام ریاضی است و پرداختن علامه حسن زاده آملی به توازی از اهیمت این اصل است؛ از دیگر تلاش های علامه در علم ریاضی 45 برهان در اثبات قضیه عروض است.

وی ادامه داد: فیثاغورث طراح این ایده است که تمام عالم از اعداد درست شده است و مفاهیم ما قابل بیان توسط اعداد است؛ این حرف 2هزار سال پیش زده شده که زبان طبیعی ما قابل حسابی شدن است و در آغاز قرن بیستم با پرورش این اصل، علوم کامپیوتر آغاز شد؛ اعداد اصم اعدادی هستند که نمی توان آن ها را به کسر نوشت بلکه فقط تقریبی می توان گفت و این نیز ابداع فیثاغورث است که علامه آن را از شاگردان ادریس نبی می دانست.

این شاگرد علامه حسن زاده آملی اظهار داشت: در اوایل قرن نوزدهم ثابت شد که عدد پی هم عدد اصم است و علامه حسن زاده در مباحث ریاضی وارد این ها شده بود و بزنگاه های ریاضی را می دانست و بعد ها فهمیدیم اینقدر این مباحث مهم است.

وی با اشاره به «رساله انه الحق» مرحوم علامه حسن زاده، ابراز داشت: جریان لیبرال حق را ذبح کرده و نفع مادی را گذاشته است و مرحوم حسن زاده حق را در این رساله به طور مفصل توضیح داده است و رساله را با آیه «سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ» آغاز کرده است؛ اگر علامه می خواست موضوعی را شروع کند یک دور قرآن را مطالعه می کرد.

لاریجانی با بیان اینکه «رساله انه الحق» برای شناخت ابعاد مختلف حق و مناسب اهل تحقیق است، تأکید کرد: عمل ما باید حق مدار باشد و کاوش نظری زیبایی را مرحوم علامه ارائه می کند که استناد حق به عمل را کشف کنیم؛ در بحث عدالت مباحث زیادی داریم و در رساله عدالت شیخ انصاری آمده اول باید ظلم را مشخص کنیم و در اقسام ظلم، ظلم به خود هم داریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ظلم به خود هیچگاه در مجامع غربی یافت نمی شود و جریان سکولار امروز کل بشریت را از توجه به معارف دیگر بازداشته و طوری در این راستا عمل می کند که باید گفت دیکتاتوری سکولاریزم در حال اجر است.