ائمه معصومین؛ محرم اسرار الهی

قال الحسین علیه‌السلام:

نَحْنُ الّذِينَ عِنْدَنَا عِلْمُ الْكِتَابِ وَ بَيَانُ مَا فِيهِ وَ لَيْسَ عِنْدَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَا عِنْدَنَا لاَِنّا اَهْلُ سِرّ اللّهِ
ما كسانى هستيم كه علم کتاب، و بيان آنچه در آن است، نزد ماست، و آنچه در نزد ماست نزد هيچ‏يك از آفريدگان خدا نيست، زيرا ما محرم راز خداييم. بحار الانوار، ج۴۴

در این روایت عجیب حضرت‌ حسین، امامان علیهم‌السلام را صاحبان علم کتاب و آنچه در آن است معرفی می‌نماید و بيان می‌فرماید آنچه نزد اهل‌بیت است، نزد احدی از خلایق نیست، چرا که فقط ائمه معصومین، محرم اسرار الهی هستند.

در کتاب شریف احتجاج جلد دوم این روایت ذکر شده است؛ امام صادق(ع) به عبدالله بن ولید فرمود: «مردم در مورد پیامبر اولوالعزم و امیرالمؤمنین چه می‌گویند؟» عرض کردم: هیچ کس را بر پیامبران اولوالعزم مقدّم نمی‌کنند.

امام فرمود: خداوند تبارک و تعالی در مورد موسی فرمود: «وَکَتَبْنَا لَهُ فِی الأَلْوَاحِ مِن کُلِّ شَیْءٍ مَّوْعِظَۀً؛ برای او در آن لوح‌ها برخی از مواعظ را نوشتیم.» و نفرمود: تمامی موعظه‌ها را و در مورد عیسی فرمود: «وَلِأُبَیِّنَ لَکُم بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ» تا عیسی برای شما برخی از موارد اختلاف را بیان کند و نفرمود: همه آن را،

امّا در مورد امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «قُلْ کَفَی بِاللّهِ شَهِیدًا بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ؛ بگو خدا و کسی که تمامی علم کتاب نزد اوست میان من و شما برای گواهی کافیست.»

و سپس حضرت برای اینکه عظمت این دانش، معلوم گردد به آیه دیگر استناد جسته، فرمود: خداوند عزّوجلّ فرموده است: «وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ یَابِسٍ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ» آنگاه حضرت صادق(ع) فرمود: «علم این کتاب (با این عظمت) نزد علی(ع) است.

روایت امام حسين و روایت‌های دیگر با همین مضامین که به جهت اختصار از ذکر آنها اجتناب می‌شود، به خوبی برای ما روشن می‌سازد که علم‌الکتاب فقط مخصوص امیرالمؤمنین نیست بلکه به همه امامان و صد‌ البته به پیامبر اسلام اختصاص دارد.

اما سوال اساسی که ما باید به آن پاسخ بدهیم این است که علم‌الکتاب و اسرار الهی چیست؟؟

علم‌الکتاب از اصطلاحات قرآنی است که در چند آیه از قرآن به آن اشاره شده است.

روایت در خصوص صاحبان این علم زیاد است، که به آن اشاره شد، اما درباره ماهیت آن، در آیات قرآن و روایات اهل‌بیت بسیار گذرا بحث شده است، و این ابهامات به اختلاف در چیستی علم‌الکتاب بین مفسران قرآن کریم دامن زده‌است.

اما به اختصار از مجموع نظرات مفسران شیعه اینطور استفاده می‌شود که علم‌الکتاب؛ علم به هر کتابی، چه قرآن چه تورات چه انجیل چه زبور و چه صحف چه کتاب تشریع و چه کتاب تکوین(منظور از کتاب تکوین، کل عالم هستی می باشد) یا همان لوح محفوظ است.

عدّه‌ای از اصحاب امام صادق(ع) مثل عبدالأعلی و عبید بن عبدالله بن بشیر، همگی از امام صادق(ع) شنیدند که می‌فرمود: «من می‌دانم آنچه در زمین‌ها و آنچه در بهشت و آنچه در جهنّم و آنچه بوده و آنچه خواهد بود... بصائر الدرجات

پس علم‌الکتاب علم به همه چیز است، که می‌شود از آن به دانایی مطلق یاد کرد.

و هیچ مجهولی برای صاحبان علم‌الکتاب وجود ندارد و نزد آنها همه چیز معلوم است.

امام حسین، اهل‌بیت را دانای مطلق معرفی میفرماید، آری آنها برگزیدگان خاص خداوند هستند و به اذن الهی صاحب علم الهی شده‌اند.

اما اسرار الهی آن چیزهای است که خداوند آنها را پنهان داشته‌است ، چرا که هیچ‌کس طاقت درک آنها را ندارد و امام حسین تنها اهل‌بیت را محرم اسرار الهی معرفی می‌فرمایند.

و در خاتمه باید گفت ، حقیقتا هیچ کس به درستی نمی‌داند علم‌الکتاب و اسرار الهی چیست، اما طبق روایات برای ما به خوبی روشن است که این مقام عظیم فقط و فقط اختصاص به حضرات معصومین دارد و حتی پیامبران اولوالعزم و ملائکه مقربین نیز جز اندکی از آن را نمی‌دانند...

خالی از لطف نیست که بدانیم؛ مطابق گزاره‌های روایی و سخنان علمای ربانی شیعه، دسترسی به اندکی از علم‌الکتاب و اسرار الهی برای افراد عادی که دل در گرو محبت الهی داده‌اند و مطیع محض فرامین خداوند هستند در همه اعصار ممکن است.

هر که را اسرار حق آموختند/ مهر کردند و دهانش دوختند

محمدصادق‌ناطقی