لزوم تبیین اندیشه‌های قرآنی آیت الله خامنه‌ای با زبان هنر

اشاره: رهبر معظم انقلاب از اندیشمندانی بودند که در دوران ستمشاهی با رویکردی اجتماعی و سیاسی به تفسیر قرآن پرداختند و جلسات تفسیر و بحث درباره آیات قرآن را آغاز کردند و راه برون رفت جامعه از استعمار دشمنان داخلی و خارجی را بازگشت به آموزه‌های قرآن می‌دانستند و سعی می‌کردند نگاهی راهبردی به آموزه‌های قرآنی داشته باشند؛ معظم له در بخشی از خاطرات جلسات تفسیرشان فرمودند: «ما در سال‌های قدیم، دوره بی قرآنی را در این مملکت گذراندیم؛ قرآن به تدریج داشت از همه جای کشور جمع می‌شد. در گذشته‌های دور، مکتب خانه‌ای بود که بچه‌ها قرآن را در آنجا یاد می‌گرفتند؛ لیکن در دوران پهلوی اینها را به کلی از بین برده بودند؛ این مدارس رسمی هم که مطلقاً چنین چیزی نداشت؛ البته فقط تعدادی از این جلسات و دوره‌های قرآن فعالیت داشتند و بعضی از افراد در گوشه و کنار کشور - تهران، مشهد، اصفهان و سایر جا‌ها - مشغول بودند؛ اما هیچ چیز نبود؛ هرچه شده، از انقلاب به این طرف است؛ درعین‌حال ما احساس می‌کنیم که از کاروان فراگیری و انس با قرآن عقب هستیم؛ در آن دوران طاغوت، من در مشهد جلسات تفسیر و درس قرآن داشتم؛ به جوانانی که می‌آمدند، می‌گفتم که هر کدام از شما‌ها یک نسخه قرآن در جیب بغلتان داشته باشید؛ اگر در جایی منتظر کاری می‌ایستید و فراغتی پیدا می‌کنید - یک دقیقه، دو دقیقه، پنج دقیقه، نیم ساعت - قرآن را باز کنید و به تلاوت آن مشغول شوید، تا با این کتاب انس پیدا کنید؛ تعدادی که این‌طور عمل کرده بودند، هر چند بسیار اندک بودند، لیکن احساس می‌کردم که اینها با این‌که غالباً هم عربی نمی‌دانستند، اما از لحاظ فهم معارف اسلامی، از دیگران برجسته‌تر بودند و به طور ممتازی با آنها تفاوت داشتند»

از این‌رو خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، در راستای تبیین اندیشه قرآنی رهبر معظم انقلاب گفت‌وگویی با حجت الاسلام محمدهادی رحمانی استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم انجام داده است که در ادامه تقدیم می‌شود:

رسا ـ نوع نگرش رهبر معظم انقلاب به مساله حکومت صالحین در قرآن کریم چه تاثیری در سیره حکمرانی ایشان داشته است؟

در آیاتی از قرآن به حکومت صالحان در زمین وعده داده است و خداوند از این سنت خبر داده که صالحین به پیروزی خواهند رسید، برای تبیین حکومت صالحین در کلام رهبر معظم انقلاب باید افراد صالح شناخته شوند؛ رهبر معظم انقلاب فرمودند اگر ما صالح باشیم حکومت نیز صالح خواهد شد و می‌توان صالح بودن را به همه دنیا صادر کند.

برای صالح بودن باید به دنبال عمل صالح بود؛ رهبر معظم انقلاب ویژگی‌هایی را برای عمل صالح برشمردند و کسی که اعمالش طبق این ویژگی‌ها باشد فرد صالحی خواهد بود، رهبر معظم انقلاب فرمودند که عمل صالح مختص عبادت نیست بلکه هر عملی که دارای ویژگی‌های خاصی باشد عمل صالح محسوب می‌شود.

در نگاه رهبر معظم انقلاب عمل صالح از یک عبادت فردی تبدیل به یک حرکت تمدن ساز و زمینه ساز ظهور شده است؛ اولین ویژگی عمل صالح این است که از ایمان ناشی شود؛ ایمان در نگاه رهبری تنها باور ذهنی نیست بلکه باور همراه عمل است؛ اگر کسی به معاد باور داشته باشد قطعا برای تحقق توحید در جامعه تلاش خواهد کرد.

دومین ویژگی عمل صالح از دیدگاه رهبر معظم انقلاب این است که متناسب با زمان و پر کنند خلاء‌های اجتماعی باشد، عمل صالح فارغ از زمان و بی تاثیر برای اجتماع نیست، عمل صالح متناسب با نیاز‌های زمان و دوران است؛ اگر جامعه اکنون نیاز سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دارد عمل صالح رفع کننده این نیاز‌ها است؛ رهبر معظم انقلاب فرمودند هر عملی که در راستای استقلال اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران باشد عمل صالح است.

عمل صالح از دیدگاه رهبر معظم انقلاب بر مبنای دین و در راستای اجرای احکام الهی است و به تعبیر امام خمینی (ره)، اسلام عزیز باید جاری شود؛ رهبر معظم انقلاب فرمودند جامعه اسلامی موظف است که احکام الهی را اجرا کند از احکام فردی مانند حجاب، امر به معروف و نهی از منکر تا احکام اجتماعی مانند مبارزه استکبار و زیر بار ظلم نرفتن؛ عمل صالح عملی است که متناسب با خواست الهی باشد و باید توجه کرد برای حل مشکلات جامعه نباید به هر قیمتی عمل کرد و مرتکب ظلم شد.

ویژگی چهار عمل صالح از نظر رهبر معظم انقلاب خدمت به نظام است، عمل صالح عملی است که به جامعه اسلامی خدمت و حفظ جامعه اسلامی از نفوذ دشمنان کمک کند؛ ویژگی پنجم برای عمل صالح قصد قربت و کسب رضای الهی است؛ عمل صالح برای دل خوشی، کسب قدرت و اهداف دنیایی نیست، اگر کسی عملی را برای رسیدن به قدرت انجام دهد عمل صالح انجام نداده است.

اگر کسی اعمال صالحی را انجام داد باید مطمئن باشد که اراده الهی بر این قرار گرفته که موفق شود؛ پاداش دنیوی صالحین این است که خداوند حاکمیت دنیا را به آنها می‌دهد و پاداش اخروی آنها هم نشینی با انبیاء و صالحان است؛ اختصاص حاکمیت به صلحا نشان دهنده جدا نبودن دین از سیاست است؛ حکومت امری الهی است و باید با دستان صالحان اجرایی شود.

باید جامعه تبدیل کارخانه صالح سازی شود، صالح شدن یک فرد به تنهایی کفایت نمی‌کند و باید حکومتی طراحی شود که نتیجه این حکومت ایجاد صالحان باشد؛ هدف اصلی حکومت صالحان تحقق کلمه توحید در جامعه است، صالحان که وعده حکومت الهی به آنها داده شده هدف رسیدن به قدرت را ندارند بلکه هدف آنها اجرا و تحقق کلمه توحید در معنای عبادت الهی و اجتناب از طاغوت است؛ حکومت صالح زمینه ساز ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی است؛ به تعبیر رهبر معظم انقلاب مهمترین عمل صالح حکومتی است که حضرت امام خمینی (ره) تشکیل دادند.

رسا ـ مطالعه کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن کریم (آشنایی با اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب) چه ضرورتی برای طلاب، مبلغین و فعالین فرهنگی دارد؟

کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن کریم متناسب با نیاز‌های روز جامعه است و توحید و باور‌های اعتقادی را از فضای مکتب خانه‌ای و کلاسی خارج می‌کند و تمام معارف را در متن و فضای اجرایی جامعه قرار می‌دهد، یکی از ویژگی‌های کتاب این است که معارف و باور‌هایی که در فضای ذهنی قرار دارند را به فضای اجتماعی وارد می‌کند، دستورالعمل اجرایی طراحی می‌کند و باور‌ها را به صورت عملی در اختیار بشر قرار می‌دهد.

تعریف‌های که از اخلاق و اصول دینی در این کتاب ارائه می‌شود امور عملی و اجرایی نسبت به دستورات دینی است؛ یکی از نیاز‌های بزرگ جامعه برای تحقق اهداف پیامبران که اجرای دستورات الهی است این است که دستورات دینی شناخته شود و در فضای اجرایی طراحی شوند و این کتاب کاملا این ویژگی‌ها را دارد و مطالعه و آشنا شدن با کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن کریم به همه توصیه می‌شود.

یکی از مجموعه‌های که وظیفه تبیین این دیدگاه‌ها و ترویج این نگاه به معارف دینی را برعهده دارد حوزه علمیه است که با روش‌های مختلف مسابقه، مقاله نویسی، ساخت فیلم، سرودن شعر و برگزاری دوره‌های آموزشی این مبنا و تفکر را در جامعه گسترش دهد.

یکی از ویژگی‌های که تفکر غرب دارد این است که تفکرات خود را با فیلم، داستان و شعر به زبان ساده در اختیار عموم مردم قرار می‌دهد؛ حوزه علمیه به همراه سایر مجموعه‌های آموزشی و صدا و سیما این وظیفه را برعهده دارند که این اندیشه‌های ناب را دریافت و با زبان متناسب با اقشار مختلف جامعه به مردم ارائه دهند و در فضای جامعه این نگاه را گسترش و ترویج دهند.