روش موضوع شناسی فقهی رهبر انقلاب در مسئله سحر

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد حسین رضازاده سرپرست دفتر امور اجتماعی و سیاسی، حوزه‌ علمیه، در نشست موضوع شناسی فقهی سحر از دیدگاه رهبر معظم انقلاب که ذیل دوره مکتب شناسی فقهی رهبر معظم انقلاب برگزار شد، با اشاره به ایراد تبویب کتب فقهی در جای دادن بحث از برخی محرمات مانند اسراف گفت: یکی از محرمات، بحث سحر است که مورد ابتلا است و ابتدا بایستی به موضوع شناسی دقیق و صحیح آن بپردازیم. برخی علماء بعضی روایات را دال بر حد و حد ساحر را قتل دانسته اند و همین مساله اهمیت آن را می رساند.

وی افزود: چنانچه به یک مفهوم واضح رسیدیم طبق همان عمل می کنیم و الا به قدر متیقنات اکتفای می کنیم و در مازاد بری خواهیم بود. در بحث موضوع شناسی طبق سیره علماء چنانچه حقیقت شرعیه نداشته باشیم که در اغلب اینگونه است، بایستی به لغت، ارتکازات عرفی و تعاریف فقها خصوصا قدما مراجعه کنیم که اگر چه حجت نیست اما اماره محسوب می شود و از باب تجمیع امارات به یک موضوع شناسی مطلوب می رسیم. 

حجت الاسلام رضازاده به روش موضوع شناسی رهبر معظم انقلاب پرداخت و اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در باب تعریف مفهوم و موضوع سحر می فرمایند که در عرف، کلمات فقها و لغت اختلاف و تشطط معنایی وجود دارد و همین سبب شده است تا مفهوم سحر به یکی از مفاهیم پیچیده فقهی مانند غنا تبدیل شود.

وی ادامه داد: سبکی که حضرت آقا در موضوع شناسی سحر و غنا بکار گرفته اند، بررسی ادله از حیث موضوع شناسی است. به این معنا که در خود ادله شرعیه، قرائن و ظرائفی وجود دارد که از کنار هم گذاشتن آن می توان به موضوع شناسی و یا حد متیقن های موضوعی برسیم.

وی روش فقهی رهبر انقلاب را در امتداد مکتب فقهی امام راحل دانست و گفت: حضرت امام خمینی (ره) در کتاب «اجتهاد و تقلید» در ضمن علوم لازم برای فقیه می فرمایند: یکی از مهمترین امور این است که فقیه انس با روایات داشته باشد و لسان روایات را بفهمد. این انس که امام خمینی (ره) می فرمایند باعث می شود تا از روایات، قرائن و احوالات حاکم بر جامعه به دست بیاید تا در موضوع شناسی بکار بسته شود.

حجت الاسلام رضازاده 2 ویژگی عمده سحر را از دیدگاه رهبر معظم انقلاب بیان کرد و گفت: حضرت آقا می فرمایند از آیات سحر دو ویژگی عمده بدست می آید؛ اول اینکه منشا سحر شیطانی است نه الهی و اینکه تاثیر سحر در خارج نیست بلکه در دید و تخیل مخاطبین است. لذا چنانچه اثر خارجی بر آن مترتب شد، به تعبیر ایشان از موضوع سحر خارج می شود اگر چه که ممکن است به عنوان دیگر از محرمات باشد.

وی در پایان به بررسی روایات سحر در اندیشه رهبر معظم انقلاب پرداخت و اظهار کرد: از مجموعه روایاتی که ایشان مورد بررسی قرار می دهند، توسعه معنایی در سحر برداشت می‌شود که تاثیر خارجی هم شامل آن می شود. اما ایشان این روایات را دارای مشکلی سندی و دلالی و غیر قابل استناد می‌دانند و در انتها به همان قدر متقین آیات اکتفا می کنند. مرحوم آقای خویی هم در نتیجه به همین فتوا معتقد شده اند اما روش استباطی ایشان با رهبر معظم انقلاب متفاوت است.