شخصیت و ویژگی‌های استاد شهید مطهری/ اگر امروز استاد شهید مطهری بود چه موضوعاتی را بحث می‌کرد؟

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین علی سعیدی؛ رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظّم کل قوا در جمع روحانیون عقیدتی سیاسی ستادکل نیروهای مسلّح با اشاره به شخصیت شهید استاد مطهری(ره) اظهار داشت: برای پی بردن به شخصیت یک انسان به عنوان یک شخصیت عالم و فیلسوف اسلامی در شرایط و موقعیتی که قرار داشتند ویژگی‌های عصر آن شخصیت و نقش او در شناخت زمان می‌تواند بیان کننده شخصیت آن چهره مورد نظر باشد. 

وی افزود: استاد شهید مطهری در نیم قرن قبل از انقلاب با دو نوع چالش مواجه بودند یک بخش چالش داخلی کشور دوم چالش‌های بین‌المللی که ایشان با آن مواجه بودند.

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظّم کل قوا گفت: چالش‌های داخلی که استاد شهید مطهری با آن مواجه بود یکی غلبه جریان‌های فکری وارداتی بود. در سال‌های قبل از انقلاب جهان و منطقه با اندیشه‌ها و تفکرات مختلفی مواجه بود و ایران نمی‌توانست جدای از این آثار و تبعات باشد؛ جریان فکری چپ مارکسیستی از جریان‌های تأثیرگذار روی ایران بود و چالش بعدی در عصر شهید مطهری لیبرالیسم بود و تفکر لیبرالیستی غربی و تأثیر آن بر جریان‌های سیاسی و سوم جریان اومانیسم یعنی انسان گرایی؛این‌ها جریان‌های فکری بود که بر جریان‌های داخلی غلبه کرد یعنی در واقع به نوعی در کشور ما تأثیرگذار بود.

وی افزود: چالش بعدی که استاد شهید مطهری در عرصه داخلی با آن مواجه بود فاصله بین دین سنتی و نسل نو بود که می‌تواند از آثار تفکرات دنیای غرب باشد، تحولاتی در عرصه‌های مختلفی در دنیا به وجود آمده بود و یک مقداری روی ذهن و فکر تأثیر گذاشت، نسبت به خیلی از مسائل در ایران هم این اندیشه‌ها تأثیرگذار بود. 

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی گفت: در آن زمان بین نسل سنتی و نسل نو فاصله افتاد و به تبع آن دین سنتی و نیازهای نسل نو، چالشی بود که استاد با آن مواجه و درکلمات ایشان ما شاهد چالش و تلاش استاد برای پاسخگویی هستیم.

ضعف حوزه‌های علمیه

وی افزود: از دیگر مسائل جامعه آن روز ضعف حوزه‌های علمیه بود که حوزه‌های علمیه در نیم قرن قبل از انقلاب با چالش‌های جدی مواجه بود و حوادثی همچون تقابل با فلسفه، حکمت و عرفان و مسائل دیگری بود که بخشی از چالش‌های شهید مطهری همین مسائل داخلی بود. حضرت امام(ره) می فرماید: فرزندم مصطفی در فیضیه از کوزه آب خورد؛ کوزه را آب کشیدند چون من فلسفه می گفتم، بعد می فرماید: اگر انقلاب نمی شد و تحولی در حوزه به وجود نمی آمد همان بلایی که بر کلیسا در قرون وسطی آمد ما هم دچار می شدیم.

رشد جریان التقاط

وی افزود: یکی دیگر از چالش‌هایی که مرحوم استاد مطهری با آن در عرصه داخلی مواجه بود، رشد جریان التقاط بود یعنی مخلوطی از تفکرات بیگانه و اسلام، تلفیق بین اندیشه‌های بیگانه و اندیشه‌های دینی و نمونه آن مجاهدین خلق بودند که آموزه‌های مارکسیستی را با آموزه‌های اسلام تلفیق کردند یا نهضت آزادی که بین آموزه‌های غربی و آموزه‌های اسلامی را خلط می‌کردند یا انجمن حجتیه که در مسئله ظهور و حرکت انقلاب دچار التقاط شده بودند. در حال حاضر هم وقتی دبیرکل حزبی می‌گوید ما لیبرال مسلمان هستیم این همان تفکر التقاطی است زیرا بین لیبرال مسلمان و سوسیال مسلمان تفاوتی نیست هر دو تفکر التقاطی و شرک آلود است.

شهید مطهری و  انقلاب امام خمینی (ره)

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی تصریح کرد: از دیگر مسائلی که استاد شهید مطهری با آن مواجه بود و لازم بود ورود پیدا کند شروع نهضت امام راحل بود یعنی در این نیم قرن قبل از انقلاب آرام آرام نهضت امام شکل گرفت و آقای مطهری هم  وارد این عرصه شد و نقش ایشان در این عرصه یعنی در تبلور اندیشه امام راحل، گسترش و انتقال اندیشه امام یا تئوریزه کردن اندیشه و تبیین اندیشه امام بسیار نقش تعیین کننده داشتند.

وی افزود: حرکت امام راحل نقطه مثبتی بود که استاد مطهری به عنوان پدیده با آن مواجه شد که مبادا این جریان با دیگر مسائل خلط شود و تفکیک بین این جریان بالنده و پاکی که امام دنبال می‌کرد با جریان‌های مارکسیستی و با جریان‌های ناسیونالیستی دیگر مخلوط نشود و خود این موضوع یک چالشی بود برای استاد شهید مطهری که بتواند تفکیک کند بین یک جریان سالم انقلابی با تفکرات انقلابی وارداتی که آنها هم داعیه دار انقلابی بودن داشتند.

وی گفت: ژان پل سارت در کتابش با اشاره به سفر به کوبا می‌نویسد: مایل بودم چگوارا رو ببینم (چگوارا کوبایی نبود ولی در انقلاب کوبا نقش مؤثری داشت) او می‌گوید رفتم کوبا و وقت ملاقات خواستم چگوارا ساعت دو نصف شب به من وقت ملاقات داد من تعجب کردم ولی گفتم راه دیگری ندارد و من نصف شب رفتم به دیدار چگوارا و اولین سؤالی که از او کردم که چرا وقت دیدار این موقع شب؛ چگواراگفت:« اکنون وقت خواب نیست» ما اینقدر عقب ماندگی داریم که باید کارهای زیادی را انجام دهیم لذا این جمله «اکنون وقت خواب نیست »را ایشان در کتابش برجسته کرده است. حالا ببینید آدمی که اعتقادی به توحید، نبوت، امامت، معاد و این‌ها ندارد ولی با انگیزه و جدیت کار می‌کند این نمونه‌ها عبرتی است برای ما که اعتقاد به توحید، ولایت و معاد داریم و معتقدیم ذره‌ای از تلاش مثبت ما بدون اجر و مزد نخواهد بود، باید تلاش ما مضاعف باشد. البته ما از این چهره‌ها کم نداشتیم که یکی از آن چهره‌ها استاد شهید مطهری بود، این آثار بسیار عمیق و شکوهمند آن بزرگوار ناشی از پرکاری و دلسوزی و فداکاری ایشان می‌باشد.

چالش‌های بین‌المللی فراروی استاد مطهری (ره)

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی سپس به چالش‌های بین‌المللی و پیامدهای آنها که استاد مطهری با آنها مواجه بود پرداختند.

اوّل- رنسانس و انقلاب کبیر فرانسه

نخستین چالشی که مورد اشاره ایشان قرار گرفت که جهان بشریت و جهان اسلام با پیامدهای آن مواجه بود و مشغله ذهنی برای استاد مطهری ایجاد کرده بود انقلاب کبیر فرانسه بود. انقلاب کبیر فرانسه که در واکنش به عملکرد دستگاه کلیسا در قرون وسطی و متأثر از آن شکل گرفته بود پیامدهای زیادی در غرب و به تبع آن در جغرافیای جهان اسلام گذاشت.

الف- اومانیسم و اصالت انسان

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی به اولین پیامد رنسانس یعنی اومانیسم و اصالت انسان پرداختند و گفتند بانیان رنسانس با انکار خداوند متعال و خالق هستی و انسان گفتند انسان اصالت دارد و ماورای انسان حقیقت دیگری وجود ندارد. یعنی انسان را به جای خدا قرار دادند.

ب- راسیونالیسم و عقل گرایی

سخنران، دومین پیامد رنسانس را عقل گرایی و راسیونالیسم و تکیه بر عقل به عنوان ابزار و منبع معرفت شناختی در کنار تجربه مورد توجه قرار داده و افزودند بانیان رنسانس عقل را به عنوان فاعل شناسا و عقل خود بنیاد و پاسخگوی نیازهای انسان مطرح و با انکار وحی، عقل را به جای وحی قرار دادند.

ج-علم گرایی

حجت الاسلام و المسلمین سعیدی سومین پیامد رنسانس را علم گرایی و تکیه بر علم در کنار تجربه مطرح نمودند. در ادبیات عرب اصطلاح علم گرایی را «العِلمانیّه»تعبیر می‌کنند ایشان تأکید کردند که در این مقوله هم علم گرایی را مقابل دین‌گرایی و به جای دین قرار دادند.

د- سکولاریسم و اصالت طبیعت

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا چهارمین پیامد انقلاب کبیر فرانسه را سکولاریسم دانستند و افزودند سکولاریسم به معنای اصالت دنیا، اصالت طبیعت در برابر اصالت آخرت و ماوراء طبیعت است. ایشان اشاره کردند در ادبیات عرب به جای سکولاریسم از اصطلاح «العَلمانیّه»(به فتح عین)که مصدر جعلی العالم است در برابر العِلمانیّه که جعلی علم است استفاده می‌شود.

دوّم- انقلاب کمونیستی شوروی

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی دومین پدیده و چالشی را که استاد مطهری در نیم قرن قبل از انقلاب با آن مواجه بوده و به مقابله با آن پرداختند انقلاب کمونیستی شوروی و پیامدهای آن معرفی کردند. ایشان پیامدهای انقلاب سوسیالیستی شوروی را به شرح زیر بیان نمودند:

الف- ماده گرایی

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی ابراز کرد: ماده گرایی و تأکید بر اصالت ماده مهمترین پیامد انقلاب مارکسیستی بود که نظریه پردازان مکتب کمونیستی با انکار ماورای ماده در حقیقت ماده را به جای خالق هستی و انسان قرار دادند. 

ب- حذف دین از ذهن و زندگی بشر

وی تصریح کرد: اگر مکتب لیبرالیسم دین را فردی قرار داده و از زندگی بشر جدا نمود مارکسیسم دین را حتی از ذهن بشر هم دور کرد و نه تنها با دین و مبانی دینی در تضاد بود بلکه با دین و مظاهر دینی به مقابله برخاست. 

ج- تجربه‌گرایی

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی ابراز داشت: پیامد دیگر مکتب سوسیالیستی، اتکاء به تجربه در کسب معرفت و نادیده گرفتن نقش مستقل عقل در معرفت شناسی بود. اعتقاد بانیان مارکسیسم این بود که هیچ قاعده کلی و هیچ معرفتی بدون اتکاء به تجربه، به دست نمی‌آید و در حقیقت با انکار متافیزیک تجربه را به جای وحی و حتی عقل قرار دادند. 

د- حذف مالکیت

وی افزود: نظام سوسیالیستی عرفی‌ترین نیاز بشر یعنی مالکیت انسان بر دسترنج خود را حذف و ملغی نمود و مرام و مسلک اشتراکی را مورد تأکید و توجه قرار داد. 

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی پس از برشمردن پیامدهای انقلاب سوسیالیستی شوروی، به رسالت علماء و به طور خاص شهید صدر و استاد مطهری در تقابل با اندیشه الحادی مارکسیسم و نقد مبانی فکری این مکتب اشاره نمود و افزود آثار گران سنگ شهید مطهری بیان کننده درک درست از مقتضیات آن دوره و انجام رسالت آن فیلسوف عالیقدر می‌باشد.

سوم- ناسیونالیسم و ملی‌گرایی

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی سومین پدیده نیم قرن معاصر استاد مطهری قبل از انقلاب را پدیده ناسیونالیسم و ملی‌گرایی برشمردند افزودند پدیده نازیسم و صهیونیسم از مظاهر ملی‌گرایی بود اما پدیده ملی‌گرایی در جغرافیای جهان اسلام هم ظهور و بروز داشت. سخنران پیامدهای ملی‌گرایی و ناسیونالیسم را به شرح زیر برشمردند:

الف-شکل‌گیری رژیم نژادپرست اسرائیل

غرب برای سلطه بر منطقه غرب آسیا با ساماندهی رژیم اشغالگر صهیونیستی و نژادپرستی مورد توجه قرار داده و با تأکید بر نژاد برتر یهود خطرناک‌ترین رژیم را مورد پشتیبانی قرار داد.

ب-ناسیونالیسم عربی

وی اظهار کرد: در جهان عرب پدیده عروبیت و پان عربیسم مطرح شد و ناصر رئیس جمهور مصر پرچمدار این پدیده بود. 

ج-ناسیونالیسم ترکی

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی گفت: در ترکیه پدیده پانترکیسم با پرچم داری آتاتورک مورد پشتیبانی دنیای غرب قرار گرفت. 

د-ناسیونالیسم ایرانی

وی ادامه داد: در ایران هم ملی‌گرایی ترویج شد و شعار پان ایرانیسم و گرایش افراطی به ایرانیت در بعد دولتی و نهضت آزادی و جبهه ملّی در بعد حزب از مظاهر این پدیده بود. 

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی با برشمردن پیامدهای پدیده ملی‌گرایی به رسالت علماء و شهید مطهری در برابر ملی‌گرایی افراطی و تفکیک ملی‌گرایی وارداتی با وطن دوستی و دفاع وطن و سرزمین اشاره نمود و مرز این دو را مشخص نمودند.

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی پس از بیان چالش‌ها و پدیده‌های فراروی دین مداران به ویژه استاد مطهری به تفصیل نقش شهید مطهری را در تبیین مبانی و اصول اسلام ناب و تشریح معارف دینی به مقابله با اندیشه‌های الحادی و التقاطی پرداخته و با پاسخ به بسیاری از شبهات آثار و پیامدهای مکتب‌های الحادی و ماده گرا را خنثی نمودند.

ایشان در جمع‌بندی یادآور شدند مکتب لیبرالیسم انسان را به جای خدا و عقل را به جای وحی و دنیا را به جای آخرت گذاشت و مکتب مارکسیسم ماده را به جای خدا و تجربه را به جای وحی و طبیعت را جایگزین ماوراء طبیعت قرار داد.

شخصیت و ویژگی‌های استاد شهید مطهری

وی با بیان اینکه اگر ما بخواهیم در یک بیان کوتاه شخصیت استاد شهید مطهری را ترسیم کنیم باید سراغ آن چالش‌ها و واکاوی نقش استاد در تحلیل و تقابل با آن پدیده‌ها برویم سپس گفتند: استاد شهید مطهری ویژگی‌های زیادی داشت؛تفکر مطهری بر مبنای عقل گرایی بود و استفاده از عقل و وحی برای مقابله با چالش‌ها مبنای حرکت علمی استاد بود.

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی گفت: تفکر عقل محور در برابر تفکر احساس محور و عاطفه محور است بنده نمی‌خواهم با عاطفه و احساس برخورد منفی کنم اما باید عاطفه با تعقل گره بخورد و باید احساس و تعقل پیوند بخورد، شور و شعور باید با هم ارتباط تنگاتنگی پیدا کند.

وی افزود: ما امروز متأسفانه در منبرهایمان، در مداحی‌های مان می‌بینیم غلبه با احساس و شور و تحریک عاطفه است این‌ها زودگذر است،آقای مطهری تفکرش عقل محور بود و در عین حال عاطفه هم داشت.

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی ادامه داد: استاد شهید مطهری می‌گوید اگر تبلیغ از گوش و چشم عبور نکرد و وارد قلب نشد ماندگاری ندارد یعنی سخنرانی، خطابه ومقاله هم باید روی عاطفه تأثیر بگذارد و هم با استدلال همراه باشد و روی تعقل تأثیرگذار باشد.

وی ابراز داشت: آقای مطهری باز به تعبیر دیگری می‌گوید که تقوا دو نوع است تقوای گریز، تقوای ستیز یعنی تقوای مثبت و تقوای منفی؛ تقوای مثبت ابوذر و سلمان تربیت می‌کند اما تقوای منفی باباطاهر و خواجه ربیع می‌سازد و این‌ها واقعاً با هم خیلی متفاوت است.

وی اظهار کرد: دومین ویژگی استاد شهید مطهری جامعیت در علوم انسانی و اسلامی است استاد شهید مطهری در فقه، اصول، فلسفه،کلام، عرفان، تاریخ اسلام و به طورکلی علوم انسانی اسلامی تبحر داشتند.

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا خاطرنشان کرد: سومین ویژگی استاد شهید مطهری توجه به مسائل و نیازهای روز و معاصر است؛ ایشان در اتاق دربسته در یک محیط دربسته کار نمی‌کردند و وارد عرصه جامعه شدند و چرا ایشان آمدند دانشگاه الهیات تدریس را به عهده گرفتند؟ دقیقاً در برابر اندیشه‌های مارکسیستی بود. در دانشگاه عناصری همچون آریانپور تفکر مارکسیستی را ترویج می‌کردند رژیم شاه بُعد الحادی مارکسیسم را ترویج می‌کرد اما بُعد سیاسی آن را ترویج نمی‌کرد با بُعد سیاسی آن برخورد می‌کرد چون الحاد مقابل اسلام قرار می‌گرفت تقویت می‌کرد.

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی گفت: چهارمین ویژگی استاد شهید مطهری اندیشه ورزی و نظریه پردازی در مسائل اسلامی بودکه در همه آثار علمی ایشان می‌توان این ظرفیت را مشاهده نمود.

وی تصریح کرد: ویژگی بعدی نقادی علمی و آزاد اندیشی استاد شهید مطهری بود و ایشان یک انسان حری بود آنجایی که مسئله خاصی به ذهنش می‌رسید اهل محافظه‌کاری نبود و بیان می‌کرد. ایشان زمان شناس بود و شهید مطهری زمان را خوب می‌شناخت دوم  دشمن شناس بود و دشمن را خوب می‌شناخت و سوم تهدید شناس بود حالا تهدید نرم داریم تهدید سخت داریم و تهدید نیمه سخت داریم.

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظّم کل قوا گفت: مهمترین مشکل، شناخت تهدید نرم است اما آقای مطهری در شناخت تهدید نرم بسیار قوی بود. او جبهه شناس بود جبهه را خوب می‌شناخت و آن جبهه حق و باطل را خوب می‌شناخت حضرت استاد راه شناس بود و راه و مسیر را درست انتخاب می‌کرد و راه را تشخیص می‌داد و مخاطب را هدایت می‌کرد.

اگر امروز استاد شهید مطهری بود چه موضوعاتی را بحث می‌کرد؟

حجت الاسلام والمسلمین سعیدی گفت: مسائلی که به نظر بنده اگر شهید مطهری امروز در قید حیات بود بحث می‌کرد یکی حوزه حکومت دینی اینکه آیا دین و اسلام دارای سیستم حکومتی هست یا نیست؟دبیرکل فلان حزب می‌گوید «اسلام دارای نظام سیاسی نیست»که گویا این فرد نه به قرآن مراجعه کرده و نه از حکومت پیامبر خبری دارد؟از دیگر مسائل امروز شهید مطهری اگر بود این بود که دین جامع است یا حداقلی است؟دین در حوزه فردی است یا کل زندگی بشر را پوشش می‌دهد؟رابطه بین دین و توسعه چه رابطه‌ای است؟آیا دین دارای نظام‌های بایسته هست یا خیر؟اگر خودش حکومت دارد آیا دارای نظام هم هست یا نه؟ نظام نیروی انسانی، نظام بهداشت ودرمان، نظام اقتصاد نظام دارد یا ندارد؟مسئله دیگر اینکه ماهیت حکومت دینی چیست؟و تفاوت آن با دیگر حکومت‌ها چه می‌باشد؟تفاوت نظریه مدرنیته دینی با نگرش تمدنی به دین چیست؟یک عده می‌گویند ما دنبال ژاپن اسلامی هستیم آیا ما واقعاً دنبال ژاپن اسلامی بودیم؟آیا مدرنیته دینی با نگاه تمدنی به دین که حضرت آقا مطرح می‌فرمایند یکی است؟

وی افزود: موضوع دوم در حوزه مدیریت و قانونگذاری است. قهراً اگر استاد شهید مطهری امروز بود وارد بحث می‌شدند منشأ مشروعیت حکومت چیست؟حکومت از رأی مردم مشروعیت می‌گیرد یا از ذات ربوبی؟آیا مشروعیت الهی تا رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله) تمام می‌شود یا در عصر امامت هم ادامه دارد؟آیا مشروعیت الهی قانون و دین تا زمان امام عسکری(علیه السّلام) تمام می‌شود یا در عصر غیبت هم ادامه دارد این‌ها مرزبندی‌هایی که الان ما داریم این‌هاست.

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظّم کل قوا گفت: اگر شهید مطهری امروز بود این موارد را بررسی می‌کرد که اینکه نقش و جایگاه مردم چیست؟اگر مشروعیت دین با خداست نقش مردم چیست؟رابطه و پیوند اصل غیبت با اصل امامت چیست و اختیارات ولی فقیه با اختیارات امام در اداره حکومت چیست؟ نقاط اشتراک و افتراق ولی فقیه با پیامبر و امام چیست؟ این‌ها نیاز به بحث دارد.

وی خاطرنشان کرد: موضوع دیگر در حوزه اهداف است استاد شهید مطهری وارد بحث اهداف می‌شدند که اهداف حکومت دینی چیست؟تفاوت اهداف حکومت دینی با دیگر نظام‌ها چیست؟رابطه منافع ملی با اهداف فراملی چیست؟ مبانی حمایت از فلسطین و حزب الله، مبانی حمایت از مستضعفین، مبانی ایستادگی مقابل استکبار، مبانی تفاوت آمریکا با روسیه و چین، این ها مباحثی است که استاد شهید مطهری به آن می‌پرداخت. البته موضوعات مذکور و پاسخ تفصیلی آنها در بیانات رهبری معظّم به تفصیل آمده و برخی دیگر از اساتید هم بحث کرده‌اند اما اگر استاد مطهری بود به این مسائل هم توجه ویژه داشت.

حجت الاسلام و المسلمین سعیدی گفت: موضوع بعدی که اگر استاد شهید مطهری امروز بود به آن می‌پرداخت؛ رسالت حکومت دینی در احیای اصول و فروع دین بود، حکومت دینی رسالتش در امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ در اقامه نماز چیست؟آیا" الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة" خطاب به افراد است یا به حاکمان است؟ الزامات اقامه نماز در حکومت دینی چیست؟ این‌ها مباحثی است که باید به آن پرداخته می‌شد.

وی افزود: موضوع دیگر؛ مسئولیت دولت اسلامی در قبال نهادهای فرهنگی دینی چیست؟ مسجد، حسینیه، هیئت مذهبی، انجمن اسلامی این‌ها نهادهای مردمی هستند اما ساماندهی هدایت بر عهده چه مرجعی است، اگر حاکمیت دینی به مدرسه ودانشگاه نیاز دارد به مسجد هم نیاز دارد. نقش دولت در قبال نهادهای دینی چیست؟ روشن است که منظور تصدی گری نیست اما با توجه به مجموعه متغیرها و نیازها و هزینه‌های سنگین ساخت مسجد آیا دولت هیچ نقشی در پشتیبانی دارد یا نه؟

رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظّم کل قوا گفت: موضوع بعدی که اگر استاد شهید مطهری امروز بود به آن می‌پرداخت؛مرزها و میزان تکلیف در صیانت از انقلاب است؛ ما تا کجا می‌توانیم وارد این قضیه بشویم که مرز پاسداری از انقلاب تا کجاست؟ تفاوت دوره زمینه‌سازی و دستیابی به قدرت و دوره حفظ قدرت دینی چیست؟ امام علی(علیه السّلام) با استفاده از شمشیر به قدرت نرسید اما برای حفظ و صیانت از حکومت دینی در برابر فرصت طلبان جمل و قدرت طلبان صفین و بی بصیرتان نهروان کوچکترین تردیدی به خود راه نداد.