چرا خلع سلاح حزب‌الله «امری محال» است؟

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، پس از توافق آتش بس میان اسرائیل و حزب الله لبنان که برخی مفاد آن به اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد اشاره دارد، بحث ها بر سر خلع سلاح حزب الله لبنان به یکی از مهمترین مسائل روز لبنان تبدیل شد. اما صرف نظر از متن توافق سوال این است که خلع سلاح حزب الله تا چه میزان امکان وقوع دارد و در صورت اصرار دولت لبنان به کنار نهادن حزب الله برای دفاع از لبنان در برابر تجاوزات اسرائیل، مناسب‌ترین گزینه برای حزب‌الله چه خواهد بود؟ در بررسی این مسئله توجه به چند نکته حائز اهمیت است:

1. در ابتدا باید توجه داشت که موضوع خلع سلاح حزب الله مسئله جدیدی نیست بلکه در طول دو دهه قبل همواره مطرح شده ولی هیچ گاه امکان وقوع نیافته است. در سال 2006 شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه ۱۷۰۱ خواستار توقف کامل خصومت‌ها بین اسرائیل و حزب‌الله، خروج حزب‌الله و نیروهای دیگر از جنوب لبنان به سمت لیتانی، خلع سلاح حزب‌الله و گروه‌های مسلح دیگر، و خروج نیروهای اسرائیلی از لبنان شد. همچنانکه مشاهده می شود در این قطعنامه بر دو مسئله «توقف کامل خصومت‌ها بین اسرائیل و حزب‌الله از طریق خلع سلاح حزب الله» و نیز «خروج کامل نیروهای اسرائیلی از لبنان» تاکید شده است.

2. پس از تصویب قطعنامه ۱۷۰۱ که به اتفاق آرا توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۱۱ اوت ۲۰۰۶ انجام شد، کابینه لبنان نیز در ۱۲ اوت ۲۰۰۶ به اتفاق آرا این قطعنامه را تصویب کرد. بلافاصله در همان روز، سید حسن نصرالله اعلام کرد که شبه‌نظامیانش به درخواست آتش‌بس احترام خواهند گذاشت و پس از توقف حملات اسرائیل، حملات موشکی حزب‌الله به اسرائیل نیز متوقف خواهد شد. یک روز بعد در ۱۳ اوت 2006، کابینه اسرائیل نیز با ۲۴ رأی موافق و یک رأی ممتنع به نفع این قطعنامه رأی داد. اما با تمام این اوصاف هرگز قطعنامه۱۷۰۱ شورای امنیت به طور کامل انجام نشد و خصومتها پایان نیافت و در نهایت حزب الله نیز نه تنها خلع سلاح نشد که بسیار قدرتمندتر از گذشته ظاهر شد.

3. دلیل اصلی عدم امکان خلع سلاح حزب الله بر اساس مفاد قطعنامه ۱۷۰۱ را باید در ماهیت تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی جستجو کرد. همچنانکه شیخ نعیم قاسم تاکید کرد: «مشکل اصلی لبنان، اشغالگری اسرائیل است، نه سلاح مقاومت» از آنجا که اسرائیل هرگز خواهان صلح حتی بر اساس طرح دو دولتی کشورهای غربی و اروپایی و برخی دولتهای عربی نبوده، نمی تواند از فکر تجاوز به سرزمینهای همجوار فلسطین چشم پوشی کند. اجرای کامل قطعنامه 1701 منوط به اجرای تعهدات اسرائیل یعنی عقب‌نشینی کامل، و توقف تجاوزات هوایی، زمینی و دریایی است که عملا با ماهیت اسرائیل سازگار نیست. از این رو خصومت اسرائیل علیه مسلمانان با هیچ قطعنامه‌ای پایان نمی‌یابد. آرزوی همیشگی اسرائیل توسعه قلمرو مناطق تحت اشغال خویش در بخش های وسیعی از سرزمین‌های اسلامی بوده است. در این شرایط بدیهی است که خلع سلاح حزب الله عملا امکان وقوع نخواهد داشت؛ زیرا تنها منافع اسرائیل را تامین نموده و به بی ثباتی و آسیب پذیری بیشتر لبنان در برابر اسرائیل منتهی خواهد شد. از این رو همان گونه که سید حسن نصرالله در 14 اوت 2006 با وجود احترام به اتش بس و تصویب قطعنامه 1701در کابینه لبنان، خلع سلاح حزب را قابل اجرا ندانست، امروز نیز جانشین شایسته سید حسن نصرالله شیخ نعیم قاسم، ضمن احترام به گسترش اختیارات دولت لبنان، خلع سلاح حزب الله را به درستی «امری محال» توصیف می‌کند.

4. امروز حزب الله از بیشترین مقبولیت در میان ملت لبنان برخوردار است که جدیدترین شاهد بر این ادعا، پیروزی قطعی آنان در انتخابات اخیر شهرداری‌های لبنان است. رأی قاطع مردم لبنان به مقاومت حزب‌الله در جدیدترین انتخابات این کشور، قدرت واقعی آن را که از دل مردم می‌جوشد به رخ همگان کشید. بنابراین هیچ دولتی در لبنان هرگز توانایی تحمیل خواسته آمریکا و رژیم صهیونیستی مبنی بر خلع سلاح حزب الله را نخواهد داشت. بر این اساس با توجه به قریب به محال بودن خلع سلاح حزب الله از یکسو و عدم توانایی دولت لبنان در توسل به زور برای تحقق این خواسته و از سویی عدم امکان ادغام حزب الله در ارتش لبنان به دلایل متعدد، تنها یک سناریو محتمل‌ترین و مناسب‌ترین گزینه در شرایط کنونی برای حزب الله در مقابل دولت تحت نفوذ لبنان  قرار دارد: مقاومت لبنان ضمن حفظ سلاح خود، مسئله دفاع از حاکمیت این کشور را برعهده خود دولت قرار دهد و تا زمانی که دولت رسما خواستار مداخله حزب الله نشده دخالتی در این موضوع نداشته باشد. این مناسب‌ترین گزینه برای حفظ مقاومت و منافع ملی لبنان خواهد بود ضمن آنکه بدون ورود به تنش‌های داخلی، بازدارندگی لبنان در برابر تجاوزات اسرائیل را نیز به نحو مناسبی حفظ خواهد کرد. ضمنا تجربه خوبی نیز در اختیار دولت لبنان و برخی بدخواهان حزب الله قرار خواهد داد تا نقش حزب الله در تامین امنیت لبنان را بهتر بشناسند.

محمد ملک‌زاده