عبودیت، تقوا و ولایت، ارکان اصلی رشد و تعالی طلاب است

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیین مشترک آغاز سال تحصیلی جامعه‌الزهرا سلام‌الله‌علیها و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، صبح سه‌شنبه ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۴ با حضور علما، استادان حوزه، فضلای برجسته و جمع زیادی از طلاب خواهر در تالار بیداری اسلامی این مجموعه برگزار شد.

در این مراسم بانو مجتهده صفاتی از اساتید اخلاق و معارف اسلامی، در سخنانی به تبیین ضرورت تهذیب نفس، جایگاه تکلیف و ابعاد مختلف رشد معنوی و علمی طلاب پرداخت.

بانو مجتهده صفاتی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اهمیت خودسازی، تأکید کرد: بیش از هر چیز ما نیازمند اصلاح نفس هستیم و این موضوع باید به‌صورت جدی مورد توجه طلاب و اساتید قرار گیرد. اگر تصور کنیم تنها در سایه یادگیری علوم دینی و حوزوی به موفقیت خواهیم رسید دچار اشتباه هستیم؛ زیرا تجربه نشان داده است که هر جا معنویت حاکم بوده نتایج به مراتب عمیق‌تر و ماندگارتر به دست آمده است.

وی با بیان اینکه انسان باید فلسفه آفرینش خود را بشناسد، ادامه داد: اگر بدانیم برای چه هدفی به دنیا آمده‌ایم به نتایج مطلوب خواهیم رسید. اما اغلب انسان‌ها از این حقیقت غافل‌اند و در بی‌خبری به سر می‌برند. حقیقت آفرینش چیزی جز شناخت ذات اقدس الهی نیست و این هدف نهایی باید همواره در ذهن طلاب و اساتید زنده بماند.

حقیقت تکلیف؛ ابراز محبت الهی

این استاد حوزه در ادامه سخنان خود به موضوع «تکلیف» اشاره کرد و گفت: اصل تکلیف از جانب خداوند متعال چیزی جز ابراز محبت به بندگان نیست. حقیقت تکلیف در واقع نوعی عشق‌ورزی و توجه الهی به انسان است. هر کاری که انجام می‌دهیم اثر مستقیم بر روح و جان ما بر جای می‌گذارد و تکالیف شرعی نیز همین نقش را دارند. تکلیف شخصیت انسان را می‌سازد و او را در مسیر تکامل قرار می‌دهد.

وی افزود: لازمه عمل به تکلیف تحمل زحمت است اما اگر انسان این وظایف را آگاهانه و با صبر و بصیرت انجام دهد آرام‌آرام از خواسته‌های نفسانی فاصله خواهد گرفت. این در حالی است که دنیای امروز با ابزارهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی گوناگون انسان را به سمت لذت‌طلبی و تمایلات نفسانی می‌کشاند. از همین روست که باید تکلیف را نه باری سنگین بلکه راهنمایی الهی برای هدایت به مسیر درست بدانیم.

بانو مجتهده صفاتی تصریح کرد: متأسفانه جامعه امروز تا حد زیادی از تکلیف گریزان است و از آن فاصله گرفته‌ایم. وظیفه شما طلاب این است که جامعه را به سمت تکلیف‌مداری سوق دهید و فرهنگ انجام وظیفه الهی را در میان مردم گسترش دهید.

تکلیف‌مداری و توسعه حقیقی

این استاد اخلاق با بیان اینکه تکلیف‌مداری به رشد و توسعه حقیقی انسان منجر می‌شود، اظهار داشت: انسان امروز در تنگناهای فراوان زندگی می‌کند و با وجود پیشرفت‌های مادی نتوانسته است به توسعه واقعی برسد. قرآن کریم وعده داده است که خداوند هیچ‌کس را بیش از توان و وسع او تکلیف نمی‌کند: لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا. این آیه نشان می‌دهد تکالیف الهی نه برای سختی بلکه برای ارتقا و تعالی انسان تشریع شده‌اند.

وی با اشاره به اهمیت بیداری از غفلت‌ها ادامه داد: طلاب باید توجه کنند که اگر واقعاً طالب علم هستند پیش از هر چیز باید به حقیقت عبودیت دست یابند. چنان‌که در روایت آمده است. «إن أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوَّلاً فی نَفسِکَ حَقیقَةَ العُبودِیَّةِ» یعنی اگر کسی خواهان علم است باید ابتدا در درون خود حقیقت بندگی را جستجو کند.

عبودیت، تقوا و ولایت؛ ارکان موفقیت

بانو مجتهده صفاتی با بیان اینکه انسان در برابر خداوند مالک هیچ چیز نیست، خاطرنشان کرد: بنده نباید خود را مالک چیزی بداند؛ نه مالک نفس، نه خانواده، نه اطرافیان و نه حتی علم. مالک همه چیز فقط خداوند متعال است. این درک پایه عبودیت واقعی است.

وی در ادامه به عوامل رشد و تعالی اشاره کرد و گفت: عامل نخست موفقیت، تقوا و خلوص است. پرهیز از گناه در همه عرصه‌های زندگی اعم از فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، شرط اصلی پیشرفت است. خداوند وعده داده است که اگر اهل تقوا باشیم راه‌های درک و فهم مسائل به روی ما گشوده خواهد شد.

این استاد اخلاق دومین عامل موفقیت را «اتصال به ولایت و اهل‌بیت علیهم‌السلام» دانست و افزود: پیوند با ولایت، انسان را به بالاترین درجات عبادت می‌رساند. بدون این ارتباط، سیر معنوی ناقص خواهد ماند.

وی همچنین «رعایت حقوق دیگران» را سومین عامل اصلی دانست و بیان کرد: انسان باید حقوق خانواده، همسر، فرزندان، اساتید و اطرافیان را رعایت کند. رعایت این حقوق بخشی از عبودیت و از عوامل مهم موفقیت در مسیر علمی و معنوی است.

رسالت علمی و اجتماعی بانوان طلبه

بانو مجتهده صفاتی در بخش دیگری از سخنان خود با خطاب قرار دادن طلاب خواهر، گفت: شما باید برای زندگی خود هدف‌گذاری کنید. موقعیت و شرایط جهان امروز را بشناسید و در برابر آن موضع فعال داشته باشید. جامعه‌الزهرا سلام‌الله‌علیها و مراکز علمی مشابه باید به مرجعیت علمی زنان در جهان اسلام تبدیل شوند. این مراکز باید آن‌قدر توانمند باشند که بتوانند تولیدات علمی و فرهنگی خود را در سطح بین‌المللی عرضه کنند و پیام اسلام ناب را به سراسر دنیا برسانند.

وی افزود: طلاب خواهر علاوه بر علم‌آموزی باید خود را برای ایفای نقش در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی آماده کنند. امروز جهان اسلام نیازمند زنانی عالم، اندیشمند و متعهد است که بتوانند هم در تربیت نسل آینده نقش‌آفرین باشند و هم در عرصه‌های کلان فرهنگی و فکری جهان اسلام اثرگذار شوند.

ضرورت جمع علم و معنویت

این استاد اخلاق و معارف اسلامی در پایان سخنان خود بار دیگر بر ضرورت همراهی علم با معنویت تأکید کرد و گفت: علم به‌تنهایی کافی نیست؛ زیرا چه بسا افراد بسیاری در تاریخ بوده‌اند که علم داشته‌اند اما چون از معنویت و تهذیب نفس بی‌بهره بودند، علم آنان به ابزاری برای انحراف و گمراهی تبدیل شد. آنچه علم را بارور و ماندگار می‌کند، معنویت است.

وی خاطرنشان کرد: آغاز سال تحصیلی فرصتی است برای بازنگری در نیت‌ها، بازسازی روحیه‌ها و بازخوانی رسالت‌های علمی و معنوی. اگر طلاب خواهر از همان ابتدای راه، تهذیب نفس را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دهند و تکلیف‌مداری را در زندگی فردی و اجتماعی خود نهادینه سازند نه‌تنها در مسیر علم‌آموزی موفق خواهند شد بلکه می‌توانند منشأ تحولات بزرگ در جامعه اسلامی نیز باشند.