فرجام برجام در شورای عالی امنیت ملی

 

در خاطرمان هست که وقتی در خرداد ماه و بعد از تشییع معنا دار شهدای غواص، مجلس در حرکتی انقلابی، به سمت تصویب قانون هسته‌ای خیز برداشت ریاست محترم مجلس، جناب آقای دکترلاریجانی، عتاب آلود به بحث ورود کرد و مجلس را به وجود شورای عالی امنیت ملی و تصمیمات آن توجه داد و البته یادآور شد که بحث هسته ای بحث خرید و فروش سیب زمینی نیست (1) و چنین بود که مجلس هم در مصوبه خودش، رعایت مصوبات شورای مزبور را لازم دید.

اکنون که «برجام وین» از راه رسیده، توجه عام و خاص معطوف بررسی و ردّ و تصویب و یا اصلاح آن است.

ما در این مقال فارغ از رفتار مجلس با برجام، می خواهیم به پیش بینی نتیجه احتمالی بررسی متن وین در شورای عالی امنیت ملی بپردازیم:

ابتدا باید بدانیم شورای مذکور چه جایگاهی در کشور دارد؟ اعضای فعلی آن کدامند ؟ و مصوبات آن چگونه جنبه اجرائی می یابد؟
طبق اصل 176قانون اساسی، این شورا سه وظیفه مهم بر عهده دارد که مصوبات آن بعد از تایید رهبری قابل اجراست. (2)

اما اعضای فعلی شورای عالی امنیت ملی :
1- حسن روحانی : ( رئیس‌جمهور و رییس شورای عالی امنیت ملی)
2- علی لاریجانی : ( رئیس مجلس شورای اسلامی)
3- صادق لاریجانی : ( رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران)
4- محمدباقر نوبخت : ( معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور)
5- دریابان علی شمخانی : ( دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده مقام معظم رهبری در شورا)
6- سعید جلیلی : ( نماینده مقام معظم رهبری در شورا)
7- سید حسن فیروزآبادی : ( رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران)
8- عطاءالله صالحی : ( فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران)
9- محمدعلی جعفری : ( فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
10- عبدالرضا رحمانی فضلی : ( وزیر کشور و رئیس شورای امنیت کشور)
11- محمدجواد ظریف : ( وزیر امور خارجه)
12- سید محمود علوی : ( وزیر اطلاعات)
13- وزیر یا مسئول مربوط به موضوع در حال بررسی در شورا

اگر بخواهیم بدانیم که بررسی برجام، چه عاقبتی در این شورا می یابد، باید به بررسی رای و نظر اعضای آن بپردازیم. رای رئیس شورا (دکتر روحانی)که نسبت به توافق وین واضح است چون آن را بده و بستانی می داند که ما را 3 بر 2 به پیروزی رسانده است(3). رای دکتر علی لاریجانی ، رئیس مجلس نیز با توجه به رویکرد و مواضع او در سال های اخیر و سخنان هفته قبلش در جلسه تودیع و معارفه استاندار قم به وضوح قابل تشخیص است. رئیس مجلس هم موافق متنِ از وین آمده است(4). موافقت مسئول برنامه و بودجه کشور یعنی آقای نوبخت هم با توافق که اظهر من الشمس است. آقای دکتر ظریف هم که مجری توافق است و فرض رای مخالف برای ایشان لاممکن است. تا اینجا شد چهار رای قطعی برای تایید مطلق برجام در شورای عالی امنیت ملی با همه داده ها و ستانده هایش.

نظر وزیرکشور ، وزیر اطلاعات و آقای شمخانی دبیر شورا ، اگر چه به دلیل نبود اظهارنظر صریحشان قابل علامتگذاری دقیق نیست اما با توجه به رویکرد آقای روحانی و حضور این مجموعه در دولت یازدهم ، فرض مخالفتشان با برجام ، کمی دور از آبادی و حق شناسی است. پس جمع آراء هفت رای شد.

اگر هیجانی که سرلشگر فیروزآبادی در امضاء لوزان از خود نشان داد (5) و البته با نکوهش مقام معظم رهبری روبرو شد (6) را منطقا تسری بدهیم ، به تایید وین از سوی وی خواهیم رسید. پس جمع آراء شد هشت رای.

خوب دیگر چندان نیازی نیست تا بدانیم چهار عضو باقیمانده چه نظری نسبت به تایید یا نقد برجام دارند. چون همان هشت رای فوق برای تصویب بی دغدغه «متن معاهده وین» در شورای عالی امنیت ملی کفایت می‌کند.

شاید به همین خاطر است که برخی از عزیزان هنوز اظهار نظری در انتقاد یا موافقت توافق هسته ای نکرده اند چون چندان تاثیری در نتیجه نهائی ندارد!
محسن جهانگیری

پی نوشت ها؛

........................................

1- رئیس مجلس :شورایعالی امنیت ملی یکسری چارچوب‌های مشخصی دارد، ما باید در این زمینه هماهنگی لازم را داشته باشیم، چون بحث فروش سیب‌زمینی در کشور که نیست بلکه بحث یک موضوع مهم کشور است.(31/3/1394)
2- اصل 176 قانون اساسی : به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی "شورای عالی امنیت ملی" به ریاست رییس جمهور، با وظایف زیر تشکیل می گردد:
تعیین سیاستهای دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری.
هماهنگ نمودن فعالیت‏های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی - امنیتی.
بهره‏گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی.
اعضای شورا عبارتند از:
روسای قوای سه گانه
رییس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح
مسوول امور برنامه و بودجه
دو نماینده به انتخاب مقام رهبری
وزرای امور خارجه، کشور، اطلاعات
حسب مورد وزیر مربوط و عالیترین مقام ارتش و سپاه
شورای عالی امنیت ملی به تناسب وظایف خود شوراهای فرعی از قبیل شورای دفاع و شورای امنیت کشور تشکیل میدهد. ریاست هر یک از شوراهای فرعی با رییس جمهور یا یکی از اعضای شورای عالی است که از طرف رییس جمهور تعیین می‌شود. حدود اختیارات و وظایف شوراهای فرعی را قانونی معین می‌کند و تشکیلات آنها به تصویب شورای عالی می‌رسد. مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید مقام رهبری قابل اجراست.
اصل یکصد و هفتاد و ششم به موجب اصلاحاتی که در سال 1368 نسبت به قانون اساسی صورت گرفته، به قانون اساسی الحاق شده است.

3- دکتر روحانی :حتی در یک مسابقه و بازی فوتبال وقتی می‌گوییم برنده یا موفق شدیم، معنایش این است که سه گل زده و دو گل خورده‌ایم، حالا عده‌ای بگویند که می‌شد از فلان فرصت هم استفاده کرد و گل‌های بیشتری زد. باید دید که در مقابل چه تیمی بازی کرده‌ایم و الا اگر در کنار گود نشسته و تماشاچی باشیم، می‌توانیم درخواست‌های بیشتری هم مطرح کنیم.(31/4/1394)

4- رئیس مجلس : یکی از مشکلات کنونی این است که برخی به دنبال جستجو و برجسته کردن اشکالات توافق هسته‌ای هستند که قطعاً این اقدامات نفعی برای کشور ندارد و رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی عید فطر به درستی فرمودند که مسئله هسته‌ای نباید مایه دو دستگی شود.
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی افزود: قطعاً در شرایط فعلی نگاه درست این است که توافق هسته‌ای را جزء دستاوردهای ملی در نظر بگیریم و از این موضوع پله‌ای برای پرش، حرکت و توسعه کشور درست کنیم. (31/4/1394)

5- سرلشکر فیروزآبادی موفقیت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را به رهبر معظم انقلاب تبریک گفت(16/1/1394)

6- فرمایشات رهبر معظم انقلاب ، یک هفته پس از صدور بیانیه لوزان: آنچه که تاکنون اتفاق افتاده نه اصل توافق، نه مذاکره منتهی به توافق و نه محتوای توافق را تضمین نمی کند و حتی این موضوع را هم تضمین نمی کند که این مذاکرات به توافق منتهی شود، بنابراین تبریک گفتن معنایی ندارد.(20/1/1394)