کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» نقد شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، امروز در کرسی مناظره علمی با عنوان نقد کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» که در تالار خواجه نصیرالدین طوسیِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، بیان داشت: تلاش حجت الاسلام فیرحی، در کتابِ «فقه و حکمرانی حزبی» تلاشی فقهی و اجتهادی بوده است.  

وی افزود: حجت الاسلام فیرحی در این کتاب همچون سبک فقها حزب را موضوع شناسی کرده و سپس به حکم شناسی حزب پرداخته‌اند.

 حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه اظهار داشت: معتقدم تلاشی که نویسنده این کتاب در فقهی‌سازی مفاهمین سیاسی مدرن انجام می‌دهند، یک الگو برای اسلامی‌سازی علوم انسانی است.

وی ابراز داشت: حجت الاسلام فیرحی در این کتاب نسبت فقه و مفاهیم مدرن را در عصر مشروطه، عصر پسامشروطه و عصر انقلاب تحلیل و توصیف کرده است.

رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد: کار دومی که نویسنده در این کتاب انجام داده‌اند این است که می‌خواهند با یک روش اجتهادی مسأله حزب را حل کنند.

وی با بیان اینکه مباحث کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» یک نقد روشی است، عنوان کرد: هنگامی که با یک پرسشی مواجه می‌شویم، آن پرسش یا فقهی و یا جامعه‌شناختی سیاسی و یا... است.

این محقق و پژوهشگر افزود: اگر ما بخواهیم حزب را از لحاظ فقهی بحث کنیم باید روش اجتهادی در آنجا حاکم باشد، بنابراین دیگر نمی‌توانیم از روش جامعه‌شناسی سیاسی استفاده کنیم. ولی در این کتاب موضوع شناسی درباره حکم و حکم‌شناسی به صورت متعدد به مباحث جامعه شناسی سیاسی ایران وارد می‌شود.

وی گفت: بررسی مسائل به روش اجتهادی شرایط خاص خود را می‌طلبد. در روش اجتهادی هنگامی که موضوع تنقیح شد، باید به سراغ قواعد فقهیه یا نصوص و... رفت و آن را با قواعد فقهی تطبیق داد؛ از این رو با روش جامعه شناسی سیاسی بسیار متفاوت خواهد بود.

رییس دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره اظهار داشت: تحلیل نویسنده کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» از موضوع حزب یک کارِ جامعه شناختی است و تناسبی با تحلیل اجتماعی در کتاب ندارد.

وی ابراز داشت: هنگامی که حجت الاسلام فیرحی در کتاب مذکور به تبیین مفاهیم سیاسی مدرن می‌پردازد، توجهی به مبانی مدرن و کاربست مبانی مدرن در مفاهیم مدرن ندارد.  

عضو شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با تأکید بر اینکه مبانی معانی واژگان را تغییر می‌دهد، تصریح کرد: در نگاه مکاتب، مسائل معانی متفاوتی دارند، از این رو باید مبانی هر یک از احزاب در کتاب تبیین می‌شد.  

وی افزود: مؤلف در تعریف حزب صحیح آورده است؛ «حزب سیاسی مدرن سازمانی مردمی نهاد و مبتنی بر دو اصل آزادی و برابر سیاسی است که با هدف کسب و هدایت قدرت سیاسی برای اجرای برنامه‌هایی که معطوف به منافع ملی و خیر عمومی است به بسیج رأی رقابت انتخابی مسالمت‌ آمیز و قاعده‌مند با سازمان یا سازمان‌های همگن می‌پردازد».

حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه عنوان کرد: با تعریفی که در این کتاب از حزب مطلوب آمده است، همه احزاب موجود در جمهوری اسلامی ایران فاسد خواهند بود. البته این مسأله به معنای آن نخواهد بود که باید احزاب از کشور برچیده شود، بلکه باید این احزاب اصلاح شوند و معایب موجود در آنها برطرف شود./۸۷۸/ پ ۲۰۲/ش