۲۲ مرداد ۱۳۹۸ - ۰۰:۵۷
کد خبر: ۶۱۶۴۲۰
یادداشت؛

جدال فقر و غنا در انتظار عدالت اجتماعی

جدال فقر و غنا در انتظار عدالت اجتماعی
معنویتِ تهی از عدالت در مقابل بی­دادگری سکوت اختیار می‎­کندو آنجا که باید رگ غیرتش بجوشد، دامن خویش را از سیاست کنار می‎­زند تا به پندار خویش آلوده به کثافات دنیا نگردد.

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، از اصول حاکم بر ساختار سیاسی اسلام، عدالت اجتماعی است که منافی هرگونه سوءاستفاده کردن از توده‌ها و استثمار آنهاست. اصلی رکین و شریف که خداوند متعال آن را از اهداف بعثت انبیا برشمرده و می­‎فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آن‌ها کتاب (آسمانى) و میزان (شناسایى حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند»

به تعبیر امام موسی صدر؛ احکام اسلامی، عدالت اجتماعی و اقتصادی را در دل عبادات و از شروط صحت آن قرار می‌دهد؛ این نکته روشن می‌سازد که عدالت اقتصادی و اجتماعی، تنها دو حکم فرعی و دو واجب عادی نیستند، بلکه این دو بر اصول عقیده و ایمان، بنیاد نهاده شده‎اند و از آن‌ها جدا نمی‌شوند و اسلام نیز بر وجود ایمانی که ثمره‎اش عدالت در زندگی فردی و گروهی نیست، صحه نمی‌گذارد. از اینجاست که عدالت اقتصادی و اجتماعی، در اسلام، دو موضوعی می‌شوند که عمیق و دائمی و گسترده‎اند، زیرا آن‌ها با سرشت مؤمن آمیخته­‎اند و از گوهر وجودی او، در امور فردی و گروهی، سرچشمه می‌گیرند.

اما سوال اینجاست که لازمه تحقق عدالت چیست؟ امام خمینی(ره) نظریه‎­ای را به‎عنوان یک چهارچوب فکری کلان به جامعه اسلامی معرفی کردند که برآمده از بطن دین است. ایشان از نبردی سخن به میان می‎آورند که لازمه تحقق عدالت است و آن جنگی مقدس می­‎دانند. جنگی که در آن باید حاکمیت و مردم علیه دره­‎های فقر و قله‎­های ثروت به پا خیزند. جنگ فقر و غنا؛ نبردی که سبب ممانعت نخبگان و بدنه جامعه از تبدیل شدن مستضعفین و اقشار ضعیف به پله‎گاهی برای پا گذاشتن بر آن‌ها جهت افزایش سرمایه‎ی سرمایه‎داران می‎­شود. جنگ فقر و غنا یعنی آگاهی نخبگان نسبت به اهمیت مسئله فقر و وضع وخیم عدالت و پرداختن به این دو در کنار موضوعات دیگر اگر نگوییم که ارجحیت قائل شدن نسبت به این دو در تناسب با سایر موضوعات.

جنگ فقر و غنا یعنی مطالبه همگانی جامعه نسبت به عدالت و کنشگری عدالت‎خواهی؛ یعنی شکستن سکوت در مقابل زیاده­خواهان و اشرافیت نوکیسه؛ یعنی جهاد در راستای تغییر دوگانه شوم سرمایه­داری - مقدس مآبی.

در حقیقت جنگ فقر و غنا امتداد نبرد حق و باطل است؛ نبردی که در طول زمان جاری و ساری بوده. در جنگ فقر و غنا، باطل در هیئتی دو چهره قرار دارد. یک چهره آن سرمایه‌­داری است که چشم و گوششان مدهوش و مبهوت دائمی چنگ «لأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ» شده. چنگی که صدای فتان آن دل اهل دنیا را می­‎رباید و سبب می­‎گردد تا پرده «خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِیمٌ» بر دل و جان و گوش و دیده آن‌ها ­افکنده شود تا دیگر نه فقر فقیر را، نه گرسنگی پسربچه دست‌فروش کنار چهارراه را، نه تنهایی و بیچارگی بچه­‎های کار را، نه خجالت و شرم پدری کارگر در مقابل چشمان منتظر اهل خانه‎­اش را، نه آوارگی و منجلاب زنی را که به خاطر لقمه‌­ای نان برای فرزندش باید تن به خواسته‌­های شیطان‎صفتان دهد و نه هزاران درد و بدبختی آوار شده بر جامعه را نبیند.

اما چهره دومِ باطل، در ظاهر نوع و جنس دیگری دارد، اما باطن و هدف آن همسو با سرمایه‎داری است. مقدس‎مآبیِ چهره دوم باطل، بسان نقابی زیباست که بر روی چهره‎­ی زشتِ عفریتِ جهل گذاشته شده. اسلامِ ۱۷ رکعت نماز و معنویت منهای عدالت گرچه ظاهری فریبنده نزد عوام الناس دارد، اما اهل مداقه و معرفت بر کنه و باطن این جریان واقف‎­اند و نیک می‎­دانند که سرانت‌ها و منزل و مأوای این دسته نیز چیزی از دسته نخست یعنی سرمایه‎­داری کم ندارد. اسلام ۱۷ رکعت و معنویت تهی از عدالت نیز در مقابل بی­دادگری سکوت اختیار می‎­کند، آنجا که باید فریاد وا اسلاما بزند سر در لاک کرده و پیشانی بر مهر گذاشته و عزلت‎نشینی اختیار می‎­کند و آنجا که باید رگ غیرتش بجوشد، دامن خویش را از سیاست کنار می­‎زند تا به پندار خویش آلوده به کثافات دنیا نگردد.

«سرمایه داری + اسلام ۱۷ رکعت» به پاس قسمی که در بارگاه باری تعالی یادکرده که «فبعزتک لاغوینهم اجمعین» از پا ننشسته و خط اغوا ظریف­تر از گذشته دنبال می‎­شود، اما جای سوال اینجاست که آیا نیروی‌های انقلابی و فرزندان خمینی و خامنه‎­ای نیز این خط اغوا را آنگونه که هست شناخته­‎ و آنگونه که شایسته است مبارزه کرده‎­اند؟/918/ی702/س

داود موذنیان

ارسال نظرات