بازار سرمایه اسلامی در چارچوب تعالیم اقتصادی اسلام

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، بازار سرمایه اسلامی یکی از زیرنظام های نظام اقتصادی اسلام است و تفاوت ماهوی آن با بازار سرمایه متعارف در این است که هدف ها، اصول، مبانی، ابزارهای تأمین مالی، ابزارهای مشتقه و نهادهای مالی در بازار سرمایه اسلامی، همه در چارچوب تعالیم اقتصادی اسلام طراحی شده اند؛ بنابراین می توان گفت: بازار سرمایه اسلامی محل معامله ابزارهای تأمین مالی، ابزارهای مشتقه و سایر اوراق بهاداری هستند که همه براساس آموزه های اسلامی طراحی شده اند و بازیگران اصلی این بازار نیز نهادهای مالی چون کارگزاران، شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری، شرکت های تأمین سرمایه، بازارگردانان، مؤسسه های رنبه بندی اعتباری، شرکت های پردازش اطلاعات مالی و مشاوران سرمایه گذاری هستند که همه بر اساس هدف ها، اصول و ضوابط اقتصادی اسلام فعالیت مالی می کنند.

کتاب بازار سرمایه اسلامی(۱) به قلم سیدعباس موسویان به بررسی اصول و مبانی فقهی و اقتصادی بازار سرمایه اسلامی، بررسی ابزارهای مالی متعارف و بررسی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک) می پردازد. در بررسی ابزارهای مالی متعارف به دنبال توضیح مباحث موضوع شناسی، تشریح عملکرد اقتصادی و تبیین احکام فقهی است، اما در بررسی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک) به دنبال طراحی مالی ابزار بر اساس فقه اسلامی با تأکید بر فقه امامیه می باشد.

کتاب بازار سرمایه اسلامی(۱) علاوه بر مقدمه و نتیجه، سه بخش و بیست و یک فصل به شرح زیر دارد:

بخش اول: مبانی نظری(فقهی و اقتصادی) بازار سرمایه اسلامی
فصل اول: اصل صحت و لزوم قراردادها از دیدگاه فقه اسلامی
فصل دوم: ضوابط عمومی قراردادهای بازار سرمایه از دیدگاه فقه اسلامی
فصل سوم: ضوابط اختصاصی قراردادهای بازار سرمایه از دیدگاه فقه اسلامی
فصل چهارم: اصول و معیارهای اقتصادی ابزارهای مالی بازار سرمایه اسلامی

بخش دوم: ابزارهای مالی متعارف(سنتی)
فصل اول: اوراق قرضه
فصل دوم: اوراق سهام عادی
فصل سوم: اوراق سهام ممتاز
فصل چهارم: فروش استقراضی سهام

بخش سوم: ابزارهای مالی اسلامی(صکوک)
فصل اول: اصول و مبانی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک)
فصل دوم: اوراق قرض الحسنه
فصل سوم: اوراق وقف، روشی نوین برای تأمین مالی طرح های عام المنفعه
فصل چهارم: اوراق مرابحه، ابزار مالی کوتاه مدت
فصل پنجم: اوراق سلف، ابزاری مناسب برای تأمین سرمایه کوتاه مدت و مدیریت ریسک
فصل ششم: اوراق اجاره و اجاره به شرط تملیک
فصل هفتم: اوراق جعاله ابزاری کارآمد برای توسعه بخش خدمات
فصل هشتم: اوراق منفعت، ابزاری برای تأمین مالی بخش خدمات
فصل نهم: اوراق استصناع، ابزاری مناسب برای طرح ها و پروژه های عمرانی؛ مثال کاربردی بخش مسکن
فصل دهم: اوراق مشارکت
فصل یازدهم: اوراق مضاربه ابزاری مناسب برای توسعه بخش بازرگانی
فصل دوازدهم: اوراق مزارعه و مساقات؛ ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش کشاورزی ایران
فصل سیزدهم: اوراق بهادار(صکوک) بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار، در بانکداری بدون ربا