حاکمیت قوه وهم بر قوه عاقله؛ آغاز شکست انسان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی گرجیان در درس حدیث‌خوانی هفتگی که در مدرسه فیضیه برگزار شد، با اشاره به بخشی از دعای هفتم صحیفه سجادیه «فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ افْتَحْ لِي يَا رَبِّ بَابَ الْفَرَجِ بِطوْلِكَ» گفت: با توجه به معنای این دعا درمی‌یابیم تنها خداوند توانایی گره‌گشایی از مشکلات سخت بندگان خودش را دارد؛ بنابراین مراد از واژه«طول» احسان خداوند است به این معنا که اگر درهای رحمت الهی بسته شود هیچ‌کس توان گشایش آن را نخواهد داشت.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه عبودیت مهم‌ترین ویژگی مؤمن است، اظهار داشت: در آموزه‌های دین اسلام این مهم تصریح شده که اگر انسان خداوند را به‌عنوان «رَبّ» آن‌چنان‌که شایسته است نشناسد و در رفع مشکلات خود به غیراز خداوند امید داشته باشد، درهای رحمت ایزدی به گونه‌ای به سوی او بسته خواهد شد که هیچ‌کس توان بازگشایی آن را ندارد.
وجود مشکلات در زندگی، مقتضای حکمت الهی
حجت‌الاسلام والمسلمین گرجیان با اشاره به اینکه اگر مشکلات نباشد آسایش قدردانی نمی‌شود، عنوان داشت: حکمت الهی این گونه است که هر چیز را در جای خود قرار می‌دهد؛ بر این اساس رفع موانع و مشکلات هنگامی معنا پیدا می‌کند که موانعی موجود باشند تا انسان درصدد رفع آنها برآید.
وی افزود: با توجه به معانی دقیق واژه «رَبّ» درمی‌یابیم این واژه تلفیقی از چهار صفت خاص الهی است که عبارتند از خالق، مالک، رازق و غافر؛ بر این اساس در این واژه لطافتی ویژه موجود است که انسان برای جلب این رحمت، خداوند را با صفت«رب» یاد می‌کند.
دانشيار دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به بخش دیگری از دعای هفتم صحیفه سجادیه«وَ اكْسِرْ عَنِّي سُلْطَانَ الْهَمِّ بِحَوْلِكَ؛ و به نيروي خود، سختيِ اندوهم را درهم شكن» بیان داشت: اندوه و غم محصول گناه است و اگر انسان عاقل باشد و نیروی عاقله‌اش بر وجود او رهبری کند، به هنگام مرتکب شدن گناه به سبب نافرمانی از احکام الهی اندوهگین شده و درصدد جبران آن برمی‌آید؛ بر اساس این کسی که گناه می‌کند قوه وهم و خیال بر وجودش چیره شده و از قوه عاقله بی‌بهره است.
حجت‌الاسلام والمسلمین گرجیان ایجاد پیوند میان بنده و پروردگار را مهم‌ترین هدف خلقت انسان دانست و ابراز داشت: اگر قوه وهم بر قوای عاقله چیره شود، انسان از هدف اصلی و حقیقی خود دور شده و زندگی او تباه خواهد شد چراکه به تعبیر امام سجاد(ع) هدف از حیات وصل شدن به خداوند است؛ بنابراین نرسیدن به رستگاری حقیقی سبب خسران ابدی می‌شود.
وی ادامه داد: اگر وهم و خیال بر انسان چیره شود عقل از آن تبعیت کرده و انسان را که اشرف مخلوقات است به پست‌ترین مقام که حاکی از حیوانیت است خواهد رساند، اما اگر قوای عاقله بر وجود انسان حکومت کند او را به‌مراتب عالیه می‌رساند.
نظام سیاسی و اجتماعی نیازمند اتکا به قدرت الهی
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه بهترین راه رهایی از مشکلات ذکرهای«صلوات و لا حولَ و لا قوةَ إلّا بِالله» است، اظهار داشت: همان گونه که در عرصه فردی تمسک به خداوند مطرح است، در نظام سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی هم نیز مشکلات عظیمی که وجود دارد تنها با توسل به خداوند برطرف می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین گرجیان با اشاره به بخش دیگری از دعای هفتم صحیفه سجادیه«وَ أَنِلْنِي حُسْنَ النَّظَرِ فِيمَا شَكَوْتُ؛ و در آنچه زبان شكايت بدان گشوده‌ام، به نيكي بنگر» بیان داشت: در این بخش از دعا به مؤمنان آموخته شده که در برخی مسائل اجازه دارند شکایت خود را به خداوند برسانند؛ بر این اساس ثابت می‌شود خداوند نسبت به بندگان بسیار دلسوز و مهربان است چراکه انسان شکایت خود را تنها با کسی مطرح می‌کند که این صفت را دارا باشد.
وی ادامه داد: این باور باید در انسان شکل بگیرد که تنها گزینه برای رسیدن به سعادت ابدی خداوند است چراکه در علم ثابت شده انسان هر آنچه اندیشه کند، عاقبت آن امر صورت می‌پذیرد؛ بنابراین باورهای دینی در بهبود اندیشه روان انسان بسیار مؤثر است.
استاد حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به اینکه نماز و دعا دو عامل مهم در رشد و تعالی انسان است، ابراز داشت: تنها نام جلاله «الله» ایجاد عدالت می‌کند و معدٌل است، بر این اساس در این دنیا نیز تنها کسی که تعدیل‌کننده است ولی اعظم خداوند و حجت او روی زمین است؛ بنابراین در عصر غیبت، نائب امام زمان(عج) و مرجعیت حکومت دینی ابتدا به تعدیل رابطه خود با خداوند می پرداز و سپس با ایجاد عدالت میان مردم دل انسان‌ها را به‌دست می آورد و حکومت دینی را مدیریت می کند./841/پ202/س