آثار تربیتی، اجتماعی و بهداشتی روزه داری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله مکارم شیرازی در یکی از  دروس اخلاق خود اقسام و فواید روزه را مورد بررسی قرار می دهد و آنچه که می خوانید بخشی از سخنان این مرجع تقلید است:

رسول خدا(ص) می فرمایند بهشت دری به نام ریان دارد که تنها روزه داران از آن وارد می شوند؛ از آیات و روایات استفاده می شود که بهشت درهای متعدد دارد و هر گروهی از دری وارد بهشت می شوند اما درهای بهشت مانند درهای دنیا نیست بلکه درهای بهشت بیانگر اعمال است، یعنی نوعی عمل در قیامت درب می شود.

درهای بهشت یعنی آن وسائل که انسان را به بهشت می رساند، روزه، جهاد، توبه اینجا عمل است و در قیامت دری به سوی بهشت است، یک درب مخصوص روزه داران است که اسمش ریان است یعنی پر آب و سیراب در مقابل عطش دنیا، خداوند درب سیراب شده از مغفرت و عفوش را به او می دهد.

مردم در مقابل ماه رمضان سه دسته هستند؛ کسانی که نه قبل از ماه رمضان خود را می سازند و نه در ماه رمضان مصداق این جمله می شوند که رسول خدا(ص) در جمعه آخر ماه شعبان فرمود، براستی بدبخت کسی است که در این ماه از آمرزش خدا محروم گردد.

گروه دیگر کسانی هستند که وقتی وارد ماه رمضان شدند خود را می شویند و در حالی که پاک شده اند از ماه رمضان خارج می شوند و گروه دیگر بندگان خاص خدایند که قبل از ماه رمضان خود را می سازند و وارد ماه رمضان می شوند و ماه رمضان آنها ماه راز و نیاز با خدا و ماه خلوت با محبوب است.

ماه رمضان بهار عبادت است همان طوری که بهار در جسم انسان نشاط به وجود می آورد؛ در ماه رمضان انسان باید بر اثر عبادت نشاط روحی پیدا کند و این میسر نیست مگر این که انسان قبلا آمادگی پیدا کند و این آمادگی در درجه اول توبه است.

برکات روزه داری

امام صادق(ع) در روایتی چهار برکت را برای روزه بیان فرموده است؛ خواب روزه دار عبادت است و وقتی خواب که بی خبری مطلق است عبادت باشد بیداری او که در حال تلاوت قرآن و خواندن نماز و ادعیه باشد به طریق اولی عبادت بالاتری خواهد بود.

برکت دیگر این است که سکوتش تسبیح است و اگر مشغول تسبیح و ذکر باشد به طریق اولی از فضیلت برتری، برخوردار خواهد بود همچنین عمل در این ماه قبول می شود فرق است بین قبولی و صحت عمل چه بسا عملی صحیح باشد اما مورد قبول درگاه خداوند قرار نگیرد. صحیح بودن عمل یعنی تمام اجزا و شرایط ان را آورده است اما قبول بودن عمل یعنی این عمل دارای روح است و روح عبادت حضور قلب است که نهی از فحشا و منکر می کند اگر بعد از عبادت گناه انجام دهد معلوم می شود عبادتش مقبول واقع نشده است؛ روح روزه تقواست اگر بعد از ماه رمضان تقوا و خدا ترسی او بیشتر شد این روزه مورد قبول واقع شده و الا فقط تکلیف از گردنش ساقط می شود.

دعا در این ماه نیز مستجاب است چرا که شخص روزه دار حضور قلب بیشتری دارد و هرچه توجه انسان به خداوند بیشتر باشد ضریت اجابت دعایش هم بالاست.

اقسام روزه داران

روزه سه مرتبه و درجه دارد:

روزه عام: عبارت است از امساک و خود داری از مبطلات روزه، که در روایات به این نوع روزه اشاره شده است؛امام علی(ع) می فرماید چه بسا روزه دارانی که از روزه خود جز تشنگی بهره ای ندارند؛ این افراد چشم، گوش و زبانشان روزه نیست بلکه مشغول گناه است.

روزه خاص: علاوه بر این که از مبطلات روزه خودداری می کند، از گناهان چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر جوارح نیز اجتناب می کند.

روزه اخص: عبارت است از دوری از مبطلات روزه و همچنین اعضا و جوارح او هم از گناه دوری کند، به علاوه دل او هم روزه باشد و توجه به خدا داشته باشد.

فواید و آثار روزه

روزه آثار فراوانی از نظر مادی و معنوی در انسان دارد که نمونه هایی از آثار تربیتی، اجتماعی، بهداشتی و عرفانی روزه را بیان می کنیم:

آثار تربیتی روزه: رسول خدا(ص) می فرماید روزه سپری است در برابر آتش دوزخ.

آثار اجتماعی روزه: روزه باعث مساوات و برابری در میان افراد جامعه می شود؛ در حدیث معروفی هشام بن حکم از امام صادق(ع) علت تشریع روزه را پرسید امام فرمود: روزه به این دلیل واجب شده است که میان فقیر و غنی مساوات برقرار گردد و این به خاطر این است که غنی طعم گرسنگی را بچشد و نسبت به فقیر ادای حق کند، چرا که اغنیا معمولا هر چه را بخواهند برای آنها فراهم است، خدا می خواهد میان بندگان خود مساوات باشد و طعم گرسنگی و درد و رنج را به اغنیا بچشاند تا به ضعیفان و گرسنگان رحم کنند.

اثر بهداشتی و درمانی روزه: از نظر علم پزشکی ثابت شده است که روزه و امساک، دوای انواع بیماری هاست؛ چون عامل انواع بیماری ها پرخوری است و مواد اضافی که جذب بدن نمی شود به صورت چربی های مزاحم در نقاط مختلف بدن، یا چربی و قند اضافی در خون باقی می ماند و باعث عفونت می شود و در نتیجه انواع میکروب ها پرورش پیدا می کنند و تنها راه مبارزه با این بیماری ها امساک و روزه است.

فلسفه عرفانی روزه: امام باقر(ع) از رسول خدا(ص) نقل می کند که آن حضرت فرمود: خداوند فرمود روزه اختصاص به من دارد و من خود پاداش آن را می دهم./1324/ت۳۰۲/ی