فعال‌سازی مجمع فعالان مردمی جمعیت در زنجان؛ از تسهیلگری تا تبلیغ میدانی در مساجد و مدارس
از آموزش مبلغان در حوزه حیات جنین تا راه‌اندازی هیئت مادر و کودک؛ مجمع فعالان مردمی جمعیت زنجان الگویی از پیوند ظرفیت‌های مردمی با دستگاه‌های دولتی را به نمایش گذاشته است.
موضوع جمعیت و فرزندآوری از دغدغه‌های اساسی کشور در سال‌های اخیر بوده است. کاهش نرخ تولد و بحران جمعیتی، چالشی جدی است که می‌طلبد همه‌ی نهادها و فعالان اجتماعی در راستای آگاه‌سازی، توانمندسازی و ایجاد فرهنگ فرزندآوری گام‌های مؤثر بردارند. در استان زنجان، مجمع فعالان مردمی جمعیت با هدف مقابله با این بحران و ترویج ارزش‌های مادرانه و خانواده‌محور، فعالیت‌های گسترده‌ای را آغاز کرده است. در ادامه خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا گفت‌وگویی داشته با اکرم محمدی منفرد، نماینده مجمع فعالان مردمی جمعیت استان زنجان و نماینده جمعیت بنیاد خاتم الاوصیا (ص) که به تشریح اقدامات، چالش‌ها و دستاوردهای این نهاد مردمی پرداخته است.
رسا: مجمع فعالان مردمی جمعیت استان زنجان با چه هدفی شکل گرفت و فعالیت خود را از چه زمانی آغاز کرد؟
مجمع فعالان مردمی جمعیت استان زنجان در راستای مسئله فرزندآوری، بحران جمعیت و لزوم آگاه‌سازی فرهنگی پیرامون این موضوع، تشکیل شد. حدود سه سال است که از طریق این مجمع، به‌صورت جدی در استان ورود کرده‌ایم تا مسئله جمعیت را پیگیری کنیم. در آغاز کار، شناسایی ظرفیت‌های مردمی و دغدغه‌مندان حوزه جمعیت در دستور کار ما بود. پس از آن، با برگزاری دوره‌های تسهیلگری و کنشگری، به توانمندسازی مجموعه‌های مردم‌پایه پرداختیم.
رسا: تعامل با نهادهای دولتی و ارگان‌های رسمی چگونه انجام شد؟
در کنار فعالیت‌های مردمی، به‌مرور نهادهای دولتی را نیز با خود همراه کردیم. حوزه‌های علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، و دیگر دستگاه‌ها درگیر مباحث جمعیت شدند. ابتدا آگاه‌سازی عمومی و سپس تبلیغ موضوع را از اوایل ماه‌های فعالیت مجمع آغاز کردیم. برای گسترش دامنه اثرگذاری، به سراغ مدارس، مساجد و ادارات رفتیم. با ارگان‌ها جلسات متعددی برگزار کردیم تا آن‌ها را نسبت به اهمیت این موضوع توجیه کنیم. در ابتدا کار سخت بود، اما کم‌کم افراد و نهادهای بیشتری به این شبکه پیوستند.
رسا: مردم چقدر با مسئله جمعیت و سیاست‌های گذشته آشنا بودند؟
متأسفانه بسیاری از مردم نسبت به عمق فاجعه کاهش جمعیت و آثار آن آگاه نبودند. فرهنگ غالب ناشی از سیاست‌های کنترل جمعیت در دهه ۱۳۷۰ هنوز در جامعه ما اثرگذار است. در آن دوران، فرزند کمتر یک ارزش تلقی می‌شد. آگاه‌سازی مردم نسبت به پیامدهای این نگرش، یکی از مهم‌ترین وظایف ما بود. رسانه‌های استانی نیز اخیراً به کمک آمده‌اند و خوشبختانه پذیرش عمومی نسبت به موضوع افزایش یافته است.
رسا: وضعیت همکاری با ارگان‌ها و نهادهای مختلف در اجرای برنامه‌ها چگونه بوده است؟
همیشه کار باید دوسویه پیش برود. در برخی موارد، با همراهی مردم جلو رفتیم، اما جاهایی هم نیاز بود دولت پای کار باشد. وقتی این دو در کنار هم قرار گرفتند، کارها روان‌تر و تأثیرگذارتر شد. گاهی با همکاری سازمان تبلیغات، طرح‌هایی که ارائه می‌دادیم بهتر پیش می‌رفتند. ارتباط ما با ادارات مختلف مثل اداره ورزش و جوانان و استانداری، موجب شد بانک اطلاعاتی مناسبی از موسسات فعال تهیه کنیم.
رسا: فعالیت‌های تخصصی‌تری هم در زمینه جنین و مسائل فقهی و اعتقادی مربوط به جمعیت داشته‌اید؟
بله، در حوزه احیای جنین، سال گذشته حوزه‌های علمیه خواهران را توجیه کردیم و نزدیک به ۵۰ نفر از مبلّغان را در دوره‌های تخصصی شرکت دادیم. این مبلغان سپس مباحث مربوط به حیات جنین، احکام سقط جنین و اهمیت حفظ جنین از مراحل اولیه را به مردم منتقل کردند. بسیاری از مردم حتی نمی‌دانستند از چه زمانی حفظ جنین واجب می‌شود یا احکام شرعی مربوط به سقط چیست. دوره‌های بسیار خوبی با همکاری حوزه‌های علمیه برگزار شد و وبینارها و نشست‌های مختلفی در همین زمینه شکل گرفت. اکنون نیز در هفته جمعیت، این مبلغان در مساجد حضور فعال دارند.
رسا: حمایت از مادرانی که ممکن است دچار بحران تصمیم‌گیری درباره بارداری شوند، چگونه انجام می‌شود؟
در استان زنجان، مجموعه «نفس» فعال است و هر گزارشی که به ما برسد، این مادران به این مرکز معرفی می‌شوند تا از مشاوره و حمایت لازم بهره‌مند شوند. گاهی مسائل اقتصادی وجود دارد که با کمک خودمان یا نهادهای مرتبط حل می‌شود. مهم این است که هیچ مادری در تصمیم‌گیری مهم خود تنها نماند.
رسا: مهم‌ترین دستاورد فعالیت‌های شما در این سال‌ها چه بوده است؟
به نظرم مهم‌ترین دستاورد ما پویا نگه داشتن گفتمان مادری است. متأسفانه در سال‌های اخیر، جایگاه مادری به حاشیه رفته است. تصور عمومی بر این است که زن موفق کسی است که درآمد دارد یا شاغل است؛ در حالی‌که ما باید هویت مادری را ارزش‌گذاری و احیا کنیم. تلاش کردیم اعتمادبه‌نفس را به مادرانی که چند فرزند دارند، بازگردانیم. اینکه یک زن بگوید من موفقم چون مادر هستم، نه فقط چون کار می‌کنم.
رسا: برای تقویت همین نگاه، برنامه عملی خاصی هم اجرا کرده‌اید؟
بله، ما هیئت مادر و کودک را در راستای ترویج هویت مادرانه در استان راه‌اندازی کردیم. این هیئت اولین هیئت ثبت‌شده در استان است که به‌صورت هم‌زمان برای مادر و کودک خدمات ارائه می‌دهد و سه‌شنبه‌ها در محل مشخصی برگزار می‌شود. از بهترین مشاوران استان، چه در حوزه دانشگاه و چه در حوزه‌های علمی دیگر، برای توانمندسازی مادران در مباحث تربیتی، فرزندآوری، اجتماعی، سیاسی و اعتقادی بهره گرفته‌ایم. مادر توانمند کسی است که در همه حوزه‌ها رشد داشته باشد. در این راستا، اردوهای متنوع و برنامه‌های فرهنگی و آموزشی متعددی برگزار می‌کنیم.
رسا: وضعیت رشد موالید در استان زنجان چگونه است؟
طبق اعلام مسئولین، وضعیت زاد و ولد در استان زنجان در سال گذشته در حالت تثبیت بوده؛ یعنی نه کاهش داشته‌ایم و نه افزایش. البته شواهد میدانی نشان می‌دهد که بسیاری از خانواده‌ها اقدام به فرزندآوری کرده‌اند و انتظار داریم سال آینده آمار موالید افزایش پیدا کند.
رسا: در پایان اگر نکته‌ای برای مسئولان دارید بفرمایید.
از مسئولان می‌خواهیم مسئله جمعیت را جدی بگیرند. با اینکه دولت و بسیاری از مدیران در استان تغییر کرده‌اند، نیاز است به موضوع جمعیت با دید راهبردی و حمایتی نگاه شود. خوشبختانه امام جمعه زنجان نیز ورود خوبی به موضوع داشته‌اند. امیدواریم حمایت بیشتری از فعالیت‌های مردمی صورت گیرد تا ان‌شاءالله شاهد اتفاقات مثبت‌تری باشیم.
ارسال نظرات