حجرالاسود و جایگاه آن در فقه بررسی شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت کتاب حجرالاسود و جایگاه آن در فقه تألیف رضا عندلیبی را در چهار فصل مفاهیم و کلیات، جایگاه حجرالاسود در طواف، استلام حجرالاسود و مستحبات دیگر حجرالاسود تدوین و حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت آن را منتشر کرده است.
مسجدالحرام به عنوان اولین خانه‌ای که برای عبادت خداوند متعال بنا شد، در دل خود گنجینه‌هایی بی‌بدیل و میراثهای فرهنگی آسمانی بی‌نظیری را جای داده است. یکی از این ذخایر ارزشمند و مقدس، سنگ سیاهی است که از آن به حجرالاسود تعبیر می‌شود.
حجرالاسود، این سنگ مقدس که قدمتی به قدمت تاریخ بشریت دارد و در مقام یکی از نمادهای حج در رکن شرقی کعبه معظمه قرار دارد، دارای پیشینه‌ای تاریخی و احکام و مناسک فقهی است و نقش بسزایی در واجبات و مستحبات اعمال و مناسح حج و عمره دارد که متأسفانه کمتر به آن توجه می‌شود.
فصل اول این اثر، به شناخت مفاهیم کاربردی کتاب، همچون حجرالاسود، استلام، رکن، فقه و بیان مطالب کلی مربوط به بحث، همچون اهمیت حجرالاسود و تاریخچه آن از منظرت روایات اختصاص دارد.
در فصل دوم به بررسی جایگاه حجرالاسود در طواف پرداخته شده است و پس از آن در فصل سوم، فلسفه و آثار استلام حجر، حکم، کیفیت، محدوده آن و سرایت این احکام به ارکان دیگر کعبه بررسی شده است. در فصل پایانی کتاب نیز مستحبات دیگر حجرالاسود بیان شده است.
براساس مقدمه اثر، تمامی این مطالب با تکیه بر دلایل متقن فقهی و روایات معتبر اهل بیت علیهم‌السلام بوده و صرفا از بعد فقهی بررسی شده است که البته در بررسی سندی روایات برای جلوگیری از تطویل، از تصریح به وثاقت یا عدم اثبات وثاقت روات، پرهیز شده و تنها نتیجه رجالی بررسی سند، در ضمن عنوان روایات ذکر شده است.
در فصل اول این اثر و ذیل عنوان رکن می‌خوانیم: رکن در لغت به معنای پایه، ستون و جزء بزرگ‌تر و قوی‌تر از هرچیز است. اما در اصطلاح فقه، رکن به جزء اصلی هر عمل گفته می‌شود که در برخی از عبادات مثل نماز، با ترک عمدی و سهوی آن، عمل باطل می‌شود و در برخی دیگر از عبادات مثل حج، با ترک عمدی آن، عمل ناصحیح خواهد بود.
اصطلاح دیگر رکن در فقه که در روایات نیز به آن اشاره شده و مقصود در این تحقیق نیز همان است، هر یک از زاویه‌های چهارگانه کعبه است که به آنها ارکان کعبه اطلاق می‌شود.
این ارکان به ترتیب عبارت‌اند از: رکن شرقی که به رکن حجر یا اسود معروف است و به آن رکن اسود نیز می‌گویند؛ بعد از آن رکن شمالی که به آن رکن عراقی نیز اطلاق می‌شود و پس از آن رکن غربی که به رکن شامی نیز معروف است و در نهایت، رکن جنوبی که به رکن یمانی نیز مشهودر است.
چاپ نخست کتاب حجرالاسود و جایگاه آن در فقه تألیف رضا عندلیبی در قطع رقعی، 160 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت 5600 تومان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت در تابستان 1395 منتشر و روانه بازار نشر شده است./920/پ202/ق